Bu yazımda fotoğrafla ilgilenen hemen hemen herkesin merak ettiği fotoğrafta hız efekti nasıl verilir konusunu ele alıyorum.

Fotoğrafta belli teknikler ve yöntemlerle fotoğrafı çeken kişi duygularını, düşüncelerini ya da anlatmak istediği konuları aktarır. Bu teknikler bazen fotoğraf makinesinin özelliği olduğu gibi genel fotoğraf kurallarının sonucu da meydana gelebilir. Fotoğrafçı bu tarz teknikleri bilmeli ve yeri geldiğinde ya da kullanmak istediğinde bunu kadrajına yansıtabilmelidir.

Yaygın olarak kullanılan tekniklerden biri de fotoğrafta hız efektidir. Malum iki boyutlu bir ortam olan fotoğrafa hız boyutunu vermek o kadar kolay değildir. Örneğin saat 200 km ile giden bir otomobili biz gözümüzle görürüz. Ancak bunu fotoğrafa aktarmak gözümüzün gördüğü kadar kolay olmayabilir. İşte burada devreye düşük enstantane kavramı girer.

Enstantane hızı eşittir konunun hızı

Enstantane sensörün önünde duran perdenin açılıp kapanma hızıdır. 1/X (X burada bir rakam olur) şeklinde ifade edilir ve birimi saniyedir. Örneğin 1/100 saniyenin yüzde biri anlamına gelir. Benzer şekilde 1/1000 de saniyenin binde biri. Bu perdenin açılıp kapanma hızı hareketli bir konunun hızına eşitse fotoğraf net çıkar. Yani kaba bir örnekle anlatmak gerekirse: Koşan bir insanı 1/250 enstantane ile çekerseniz net çıkar. Daha düşük bir değer kullanırsanız (mesela 1/30) flu çıkar ve fotoğrafta hız efekti oluşur.

Yani konunun hızından düşük bir enstantane değeri kullandığınızda o nesnenin hareketini fotoğrafa yansıtırsınız. Bu tekniğin birçok kullanımı vardır: Koşan atlar, gece ya da güneş battıktan hemen sonra yapılan yol çekimlerinde otomobil farlarının iz şeklinde görünmesi, şelale fotoğraflarında suyun akıyormuş efektini vermesi, elindeki çekiçle bakır bir kaba şekil veren bir adamın el hareketi ve benzeri örnekler verilebilir.

Hızı nasıl ölçeceğiz?

Hepimiz matematikçi ya da fizikçi olmadığımıza göre konunun hızını enstantane değeri cinsinden nasıl bileceğiz sorusu akla gelebilir. Bunun kolay bir yöntemi vardır: Deneme yanılma. Farklı enstantane değerleri ile yapacağınız çekimlerle hareket efekti verecek değeri bulabilirsiniz. Bu değeri bulduğunuzda biraz üstü ya da biraz altı size hız efektinin ne kadar olması gerektiğini gösterecektir. İstediğiniz değeri kullanarak vermek istediğiniz duyguyu az ya da çok kadraja yansıtabilirsiniz.

Dikkat edilmesi gerekenler

Bu tarz hız efekti çekimleri genelde düşük enstantane ile yapıldığından fotoğraf makinesini bir yere sabitlemek gerekebilir. Bunun için yanınızda tripod taşımak gerekebilir. Bu mümkün değilse makineyi bir yere sabit bir şekilde koymak da iş görür. Özellikle şelale yani suyun döküldüğü yerlerde yapılan çekimlerde 1/30 ve altı enstantane değerleri kullanıldığı için tripod şart olur.

Enstantane değerini gerektiğinden çok düşük vermek de sorun olacağı için o konuya uygun değeri bulmak önemlidir. Çünkü çok fazla düşük enstantane değeri de konunun görünmemesine yol açar. Buna dikkat etmek gerekir. Her konu ve hareket için farklı bir sınır değer vardır. Bunun altına inildiğinde konu karede görünmez hale gelir.

Bu tarz çekimlerde genelde enstantane öncelikli çekim modunu kullanmak mantıklıdır. S olarak geçen bu mod sayesinde istediğimiz enstantane değerini sabitleyebiliriz. Fotoğraf makinesi bu enstantaneye karşılık gelen diyafram değerini otomatik olarak verecektir. Burada dikkat edilmesi gereken konu verilen enstantane değerinin ortamın durumuna uygun olmasıdır. Çünkü çok aydınlık ya da çok karanlık ortamlara uygun olmayan bir enstantane değeri makinenin yanlış çekimler yapmasına sebep olabilir.  Örneğin gündüz bir şelale çekimi yaparken çok düşük enstantane verdiğinizde buna karşılık gelecek diyafram kullanılamayabilir. Bu sorunu çözmek için ND adı verilen filtreler kullanılır. Bu filtreler makineye gelen ışık şiddetini azaltır. Bazı fotoğraf makinelerinde ND filtresi dijital olarak bulunur. Bu özelliği de kullanabilirsiniz.

Günümüzde bazı fotoğraf makinelerinde ve cep telefonlarında ‘ışıkla boyamak’ adı verilen bir mod bulunur. Bu mod özellikle gece çekimlerinde arabaların farlarının iz oluşturması, bir lamba ile yazı yazmak gibi eğlenceli sonuçlar için kullanılabilir. Bu tarz modları deneyerek siz de eğlenceli fotoğraflar üretebilirsiniz.

Fotoğrafa hız efekti vermek fotoğrafçının zaman zaman kullanması gereken, kadraja renk ve fikir katan güzel bir tekniktir. Bu tarz tekniklerin farklı kombinasyonlarla kullanımı ile fotoğrafçı duygularını kadraja aktarabilir. Anlatması benden denemesi, uygulaması ve kullanması sizden.

Işığınız bol olsun…