1993 yılında Türkiye, ODTÜ aracılığıyla ilk kez internet bağlantısını kullanmaya başladı. İlk dönemlerde internet hızı 64 kbit/saniyeydi. Ülkemizde internetin yaygınlaşmasıyla kademeli olarak bu hızda artış yaşandı.
Birçok internet devinin 1990’lı yıllarda doğduğunu düşündüğümüzde, bu dönemde çok güçlü yazılım araçları, kütüphaneler, tam donanımlı derleyiciler ile hızlı bilgisayar ve mobil cihazlar artık birçok kişiye ulaşmıştı. 1995 ile 2005 yılları arasını ele alarak geçmişe nostaljik bir bakış attığımızda, mazide kalan birçok yazılım aracının bugün esamesinin bile okunmadığını görüyoruz. O dönemde yazılımla ilgilenenler az çok hatırlayacaktır, bahsi geçen araçlar günün şartlarında müthiş olanaklardı bizler için. Ancak bugün dönüp baktığımız zaman bu araçların oldukça ilkel, hantal ve bugünkü araçlarla kıyasladığımızda işe yaramaz şeyler olduğunu görebiliriz.
Microsoft Frontpage
HTML sayfalar hazırlamak için kullanılan zamanının en güçlü ve kullanışlı IDE’lerinden biriydi. ASP ve PHP kullanan birçok programcının da tercih ettiği derleyiciydi. Araç çubuğunda yer alan butonlar sayesinde çoğu sayfa elementini hiç kod yazmadan oluşturmanızı ve hızlıca web sayfaları hazırlamanızı sağlardı. Arayüzü ve kullanımı Office Word’e çok benzediği için Word’ü iyi kullanan biri Frontpage’e kolayca uyum sağlayabilir ve kısa süre içinde o zamanın standartlarına göre oldukça güzel web sayfaları tasarlayabilirdi. Microsoft platformlarında çalıştığı gibi programın ilk sürümlerinin Macintosh versiyonu da bulunuyordu. Zaman içerisinde yerini önce Adobe Dreamweaver’a, sonra da .NET platformunu kullanan kullanıcılar için Visual Studio’ya bıraktı.
Adobe Flash
Hepimizin yakından tanıdığı bir ürün aslında Adobe Flash (Öncesinde Macromedia’ya ait olan Flash’ın adı Macromedia Flash diye geçerdi). Belki de ömrünün son zamanlarını yaşıyor. Son yıllarda bilhassa web tarayıcılarını yavaşlatması, güvenlik açıkları, sık sık gelen güncellemeleri ve mobil cihaz uyumsuzluklarıyla gündemi meşgul etmiştir. Az da olsa bazı web sitelerinde (bilhassa oyun ve video içerikli sitelerde) kullanılmaya devam eden Adobe Flash’ın Flash Player’dan ziyade programlama aracı olan ActionScript’e artık bir nostalji aracı olarak bakabiliriz. Zira 5-6 sene öncesine kadar çok popüler bir dil olan ActionScript artık neredeyse hiç kullanılmıyor. Çok değil 5 sene önce bir kariyer sitesinde ActionScript bilen yazılımcı ilanı aratsanız sayfalarca sonuç çıkardı, ancak şimdi böyle bir arama yaptığınızda çok az sayıda ilan çıkacaktır karşınıza. Adobe Flash’ın bu noktalara gelmesinde en büyük etkenler şüphesiz performans sorunlarının yanında mobil tarayıcıların ve HTML5’in yaygınlaşmasıdır.
Swish Max
Flash animasyonlar 2000’li yıllarda web dünyasının en büyük eğlencelerinden biriydi. İzlemesi eğlenceli olan bu animasyonları Adobe Flash’ta hazırlamak ise ciddi emek isteyen ve uzun zaman alan bir işlemdi. Swish, Adobe Flash’ta hazırlanan yanarlı dönerli yazıları ve animasyonları hızlı şekilde hazırlanmasını sağlayan bir araçtı. Öyleki Flash’ta saatlerinizi alan bir animasyonu dahi 1-2 dakikada hazırlanamanızı sağlıyordu. Tabii ki yetenekleri kısıtlıydı, örneğin çizgi film benzeri bir animasyonu hazırlamak için uygun bir ortam değildi, daha ziyade yazılara ve nesnelere efekt verilmesi konusunda kullanılabilecek bir uygulamaydı. Adobe Flash’ın miadını doldurmasıyla birlikte artık Swish’te kullanılmayan nostaljik yazılım araçları arasına katıldı.
Java Applet
Java Applet’ler web sayfalarına nesne olarak bağlanan, Java teknolojisi üzerine inşa edilmiş bir web tarayıcı bileşenleridir. Web tarayıcısı içerisinde çalışan küçük Java programları diye de tanımlayabiliriz. ASP ve PHP gibi sunucu tabanlı teknolojilerin yaptığı işi istemci tabanlı Java kodları çalıştırarak yapılması amacıyla ortaya çıkmış bir teknolojiydi. Güvenlik açıkları nedeniyle ciddi sorunlara sebep olan Java Applet’ler için istemci tarafında sıklıkla Java güncellemeleri yapmak gerekebiliyordu. Bu sorunlarla beraber sonraki yıllarda Flash’ın ve JavaScript’in yaygınlaşmasıyla ve bu araçlarla Java Applet benzeri işlemleri istemci tarafında yapılabilmesi Java Applet’lerin zaman içerisinde azalmasına hatta bitme noktasına getirmiştir.
Teleport Pro
İnternet hızının düşük olduğu dönemlerdi, şimdiki gibi e-kitaplar, PDF vb. dosyalar da yaygın değildi. İçerisinde onlarca sayfa PHP veya Photoshop konu anlatımının olduğu bir web sitesini gezmek, sayfalara tek tek tıklayıp açılmasını beklemek büyük bir eziyetti. Teleport Pro hedef olarak verilen bir URL’deki tüm web sayfalarını veya sadece belirli dosyaları (htm, jpg… gibi) bilgisayarınıza kaydetmenizi ve bu sayfaları offline olarak açmanızı sağlıyordu. Siz internette işlerinize bakıyorken o arka planda istediğiniz sayfaları bilgisayarınıza indiriyordu.
Netscape
90’lı yılların efsane web tarayıcısı olan Netscape internetin ilk çıktığı ve yaygınlaştığı yıllarda ezici üstünlükle en çok kullanılan web tarayıcısıydı. Bu yazıya konu olan yazılımcıların bir kısmı büyük ihtimalle internet hayatlarına Netscape kullanarak başlamışlardır. Önceleri adı Netscape Navigator olan tarayıcının adı daha sonraları Netscape Communicator olmuştu. Sonraki sürümlerinde sadece web tarayıcı değil, e-posta okuyucu ve HTML düzenleyici gibi bileşenleri de içerisinde barındırmaya başlamıştı. Ancak tarayıcı özelliklerini fazla geliştirememesi ve çağın biraz gerisinde kalması nedeniyle kullanımı azalmaya başladı. Microsoft’un Internet Explorer tarayıcısıyla girdiği rekabeti kaybeden Netscape 90’ların sonunda açık ara en çok kullanılan tarayıcıyken çok kısa süre içerisinde Internet Explorer’ın çok gerilerinde kaldı.