“Eskilere rağbet olsaydı, bit pazarına nur yağardı” atasözü belki kasıtlı olarak belki farkında olmadan günümüz tüketim toplumunun temellerini atmış sözlerden biridir. Marka düşkünlüğü teknoloji ve moda gibi alanlarda tüketicinin ihtiyaçlarının önüne geçip insanları satın almaya yöneltmiştir. Hatta yeni bir ürün alma döngüsü o kadar daralmıştır ki tamir, servis gibi konular gittikçe ikinci plana düşüp tamirci, usta gibi kavramlar unutulur hale gelmiştir. O yüzden günümüzde ürünler bir 50 – 60 yıl öncesine göre daha ucuza satılmaktadır. Firmalar daha seri ve daha çok sayıda fakat kullanım ömrü düşük bir üretim modelini benimsediler. Tabii yeni ürünler kötü demiyoruz. Elbette onların da avantajı var fakat bugün aldığınız hangi ürün 50 sene sonra kullanılıp antika olarak değer kazanabilecek? Seçeneklerin çok sınırlı olduğunu göreceksiniz. İşte biz de “antika” diyebileceğimiz teknolojik açıdan “eski tüfeklerin” hâlâ iş yaptığı hatta büyük işler yaptığını hatırlatmak ve biraz daha satın alma nedenlerinizi sorgulatmak amacıyla aşağıdaki örnekleri vereceğiz.

Nükleer Başlıklar

“Üçüncü Dünya Savaşı’nı bilmem ama Dördüncü Dünya Savaşı taşlarla ve sopalarla yapılacak,” diyen Albert Einstein büyük ihtimalle uzay çağı teknolojilerini ve nükleer silahlanmayı öngörerek bu sözü söylemişti. Gerçekten de ABD’nin askeri caydırıcı gücünün önemli bir parçasını oluşturan nükleer başlıklar çok ama çok eski bir bilgisayar tarafından kontrol ediliyor. ABD’nin Wyoming eyaletinin başkenti Cheyenne’de bulunan Warren Hava Üssü, 450 civarında nükleer füzeye ev sahipliği yapan ve yüksek güvenlik önlemli bir yer. Öyle ki üsse nükleer saldırı yapılsa zarar görmeyecek şekilde tasarlanmış. Ancak bu güvenlik ister istemez dışa kapalı bir yapıyı da beraberinde getiriyor.

Zamanın adeta 1960’larda durduğu Warren Hava Üssü’nde kesinlikle internet kullanılmıyor. Zaten NATO operasyonlarının da yürütüldüğü birçok askeri üste güvenlik amacıyla internet kullanılmıyor ya da kritik görevi olan makineler kesinlikle internet ve USB gibi dışa dönük sistemlerden ayrıştırılarak tecrit ediliyor. Warren Hava Üssü’nde füzeleri kontrol eden bilgisayar da 1960’lardan kalma bir antika. Bilgisayar bir de en eski tip floppy disketlerden kullanıyor. Ordu için geliştirilen zamanın ötesinde bilgisayarlar bugün zamanın oldukça gerisinde kalsa da işlerini kusursuz yapabiliyor. Zaten mühendisler de büyük oranda bu nedenle bir değişime gitmiyor. Bu kadar özel ve eski bir bilgisayara sızmak, yeni bir bilgisayarı dışarıdan ele geçirmeye göre imkansıza yakın bir ihtimal. Tabii sistemi kullanmanın en büyük dezavantajı bakım maliyetleri. Mühendisler her geçen sene bakım maliyetlerinin yükseldiğini söylüyor. Zaman içinde floppy’lerin de tedavülden resmen kalkmasıyla artık bu tarz ürünler özel olarak üretiliyor. Özel üretim de maliyet demek. Ama Dünya güvenliği için sanki buna değer…

Eski dost Amiga
Nükleer başlıklar kadar olmasa da 80’lerin ve 90’ların efsane bilgisayarı Amiga da bugün kendine kullanım alanı buluyor. Özellikle bazı televizyon kanallarının grafiklerinde hâlâ Amiga kullanıldığı biliniyor. Özellikle iki boyutlu animasyon işlerinde Amiga bir avantaj sağlıyor. Bir de bilgisayarı kullanan sanatçı yeni bir sisteme ihtiyaç duymadığından televizyon kanalı ve Amiga el ele devam edebiliyor. Amiga’nın bir diğer kullanım alanı da geçtiğimiz günlerde ortaya çıktı. Yine ABD’de Michigan eyaletinde tam 19 devlet okulunun klima sistemleri yaklaşık 30 senedir Amiga’ya emanet. Amiga neredeyse 30 senedir hiç kapatılmadan aralıksız bir şekilde hizmet vermiş. Bazen modemde sorun yaşayan yetkililer özellikle bu konuda şikayetçi. “Amiga’da sorun yok ama modem parçalarını bulmakta zorlanabiliriz,” diyen yetkililer Amiga’nın buzdolabı büyüklüğünde bir bilgisayarın yerini aldığını söylüyor. Herhalde buzdolabından küçük bir masaüstü bilgisayarına dönüşümü unutmayan Michigan halkı hâlâ Amiga’ya sevgi ve saygısını sunuyor. Bu arada sistemin değişmesi için yaklaşık 2 milyon dolar ödenek gerekiyor. 30 yıllık bir dostun 2 milyon dolarlık işi naz etmeden üstlenmesi gerçekten takdire şayan bir olay.

Evet, eski bilgisayarların günümüzde hâlâ kullanıldığı istisnai olayların sayısı hiç de az değil. Yakın bir zamanda konuyla ilgili başka bir dosya hazırlamak mümkün. O vakte kadar eski ürünlerinizin kıymetini bilin.