Yapay zeka etiği, yapay zeka teknolojisinin kullanımı esnasında sınırlarının ne olacağı ve ortaya çıkabilecek risklerin nasıl yönetileceği konularını ele alır. Çünkü bilgisayarların öğrenme yeteneği arttıkça ve yeni şeyler öğrendikçe ortaya etik sorunlar çıkar. Bu etik sorunların başında ise şeffaflık, güvenlik ve adalet gibi toplum değerleriyle uyum sağlaması gereken ilkeler vardır. Bu ilkelerin bir standardı olması ve aynı zamanda da kanunlarla desteklenmesi gerekir. Örneğin yapay zekaya binlerce insan fotoğrafı yüklenirse yapay zeka bu fotoğraflardan insanların genel özelliklerini öğrenir. Sonrasında da yüklenen bir fotoğrafın insan olup olmadığını hemen anlar.
Yapay zeka, insanın çok farklı alanlarda yaşamında kolaylık sağlasa da sorumluluklar yönetilemediği takdirde etik sorunlar oluşur. Bu yazımızda yapay zeka etiği nedir ve bu etik nasıl sağlanabilir konularını anlatacağım.
Yapay Zeka Etiği Nedir?
İnsanların ve toplumun zarar görmemesi için yapay zeka sistemlerinin tasarlanması, geliştirilmesi ve uygulanabilir hale gelmesi esnasındaki uyulması gereken etik ilkeler yapay zeka etiğini oluşturur. Bir yapay zeka uygulamasında bilgi oluşturma süreci hem anlaşılır hem de etik değerlere uygun olmalıdır. Ayrıca yapay zeka kesinlikle bir önyargı barındırmamalı ve ayrımcılık yapmamalıdır. Diğer bir deyişle, yapay zekanın toplumsal olarak kabul edilen bir etiğe sahip olması zorunludur.
Nasıl Sağlanır?
Aslında yapay zekanın geliştirilmesi aşamasında etik standartlara uyulması gerekir. Bu standartların ne olması gerektiğini aşağıda başlıklar halinde bulacaksınız.
Adalet ve Eşitlik
Adil ve ayrımcı olmayan, eşitlik ilkesinden ödün vermeyen bir yapay zeka uygulaması aslında istenilen değerdedir. Yapay zeka, kullanılırken önyargısız, adalet ve eşitlik değerlerine bağlı, etik değerlerle uyumlu ve kapsayıcı olmalıdır.
Denetim ve Düzenlemeler
Hükümetlerin, sivil toplum kuruluşlarının ve özel sektörün denetim ve düzenleme yapmak için çalışmadığı yapay zeka uygulamaları etik standartlara uygun olmaz. İşte tam bu nedenle yapay zeka çalışmalarında bu yapıların denetim ve düzenlemeler yapması gerekir.
Hesap Verebilirlik
Yapay zeka sistemleri yanlış kullanılıyorsa bu yanlışların sorumluluğunu bir yapı üstlenmelidir. Hesap verebilirlik, yapay zeka uygulamalarının oluşabilecek etik dışı davranışlarını önlemeye yardım eder. Yapay zekayla ilgili tüm işlemlerin şeffaf olması ve etik ilkeler içermesi yapay zeka etiği açısından önemlidir.
Güvenlik ve Gizlilik
Güvenlik ve gizlilik etik ilkeler arasındaki en hassas olan değerlerdir. Yapay zeka, kullanıcıların mahremiyetine saygı göstermelidir. Veri gizliliği ise yapay zekanın etik kullanımı açısından olmazsa olmaz bir faktördür. İşte bu nedenle veri gizliliğine önem veren yapay zeka sistemleri sadece gerektiği kadar veri kullanırlar.
Kullanıcı Eğitimi
Eğer yapay zekayı kullananlar eğitilerek çok daha bilinçli hale getirilirlerse yapay zekanın oluşturabileceği potansiyel etik risklerin önüne geçebiliriz.
Özet
Yapay zeka etiği, aslında teknolojinin günümüzde geldiği noktada herkes için hayati bir öneme sahiptir. Yapay zekanın etik değerlere sahip olması ancak yukarıda bahsi geçen ilkelere uyarak sağlanır. Fakat etik ilkeler ancak hükümetten, sivil toplum kuruluşlarından ve özel sektörden destek alarak hayata geçer. İlkelere ne kadar uyarsak yapay zekanın insanlığın yararına kullanılmasına katkı sağlamış oluruz.
