Yapay zekalı bilgisayarlar neden gerçek anlamda bir trend halini aldı ve avantajları neler?
Öğrenme, insanoğlu için süreç içerisinde gelişimi beraberinde getiren bir olgu. Aynı zamanda toplumlar arasındaki gelişmişlik ayrımını da içeren son derece geniş perspektifte ele alınabilecek unsurların temel taşı. Bilgi bu aşamada öğrenme ve içgörüleri kullanma yeteneğinin olmazsa olmazı. Peki karar alıp uygulamaya geçme eylemini doğrudan etkileyen bilgi, öğrenme, içgörü gibi olgular, daha önce yapılamayanı yapma yeteneği, insanoğlu tarafından oluşturulan çeşitli teknolojiler tarafından da sağlanıyor mu? Bu sorunun yanıtı evet…
Teknoloji ve zeka konusu ilk olarak 1950’lerde ortaya çıktı. Günümüzde ‘yapay zeka’ şeklinde adından her geçen gün daha fazla söz ettiren teknoloji, belli bir öğrenme ve mantık sistemine dayandırılmış, sonuca ulaşma yeteneği olan yazılımlar şeklinde özetlenir. Bu yazılımlar; çip seti, grafik işlemcisi gibi teknoloji birimleri ile birlikte oluşturulmuş donanımlarla birlikte ‘komut alıp uygulama’ kapsamlarının ötesine geçerek ‘öğrenme ve daha önce yapılmayan bir şeyi yapma’ özellikleri kazanır.
Bilim ve teknolojinin yapay zeka yönü, geliştirme aşaması devam eden bir olgu. Çalışmaların çeşitli aşamaları var ve geliştirme sürecindeki teorik amaç insanoğlunun hayatını kolaylaştırmak, verimlilikte artış ve zamansal anlamda hız.
Halihazırda çeşitli şekillerde kullanımda olan yapay zeka teknolojisi ile yazılımların problem çözebilir, mantık kurabilir, plan yapar, karmaşık düşünceleri anlar, soyut olarak düşünür, deneyimlerden ders çıkarır hale getirilmesi için çalışmalarını sürdüren birçok teknoloji şirketi var.
Bu kapsamda yapay zeka ile yeni bir çağ başlatan yapay zekalı bilgisayar geliştiren şirketler, 2024’ün en önemli teknoloji trendlerine katkı sağladı. 2023 sonuna doğru iyiden iyiye kendini hissettiren bilgisayarda yapay zeka inovasyonları, artık olmazsa olmaz konumunda. Elbette bu segment, henüz çok yeni ve modellerin gelişime ihtiyacı olduğuna şüphe yok, ancak şimdiden çok iddialı alternatiflerle tanışmaya başladık bile.
2024, donanım üreticileri açısından yapay zekanın belirgin yükselişine tanıklık edilen bir yıl oldu. Intel, yıl boyunca düşen bilgisayar işlemci tedariklerine karşın yapay zeka için hiç olmadığı kadar ürün sattı. 2024’te yıl sonu için beklentiler laptoplarda yüzde 5’lere varan satış artışı ve çoğu modelin de yapay zekalı olması bekleniyor.
Sürekli değişen hibrit çalışma ortamında, çalışanlar hala bağlantı kopukluğu ve dijital yorgunlukla mücadele ediyor. HP’nin 2023 İş İlişkileri Endeksi, bilgi çalışanlarının yalnızca yüzde 27’sinin işle sağlıklı bir ilişkisi olduğunu gösteriyor. Endekse göre katılımcıların yüzde 83’ü işle ilişkilerimizi yeniden tanımlamanın zamanı geldiğine inanıyor. Çalışanların çoğu yapay zekanın işten keyif almak ve işlerini kolaylaştırmak için yeni fırsatlar yaratacağına inanıyor.
Intel’in Core Ultra adını verdiği yeni nesil işlemcilerindeki NPU’lar, yapay zeka (AI) ve makine öğrenimi görevlerini yeni nesil AI laptoplarda destekleyerek dikkatleri üzerine çekmişti. İşte bu çığır açıcı gelişme ile birlikte bilgisayar dünyasında yapay zeka hiç olmadığı kadar istenen bir özellik halini aldı. Yapay zeka, 2024’ün en önemli gelişmelerinden bazılarına ev sahipliği yaptı ve bundan bilgisayarlar da etkilendi.
Peki bu yükselişteki segmenti hangi faktörler öne çıkardı, yapay zekalı bilgisayarlar neden gerçek anlamda bir trend halini aldı ve avantajları neler? İşte bu soruların yanıtlarını aradık.
Yapay zekalı (YZ) bilgisayarların sağladığı avantajlar oldukça geniş kapsamlı. Yapay zekalı (YZ) bilgisayarların, geleneksel bilgisayarlardan farkları özellikle işleyiş biçimleri, problem çözme yöntemleri ve veri işleme kapasiteleri açısından öne çıkar. Öncelikle YZ, tekrarlayan ve zaman alıcı görevlerin otomasyonunu sağlar. Bu, üretkenliği artırırken insan hatalarını azaltır. Büyük veri setlerini hızlı bir şekilde analiz ederek, insanın ulaşabileceği hızdan çok daha hızlı kararlar alabilir. Bu, özellikle finans, sağlık ve pazarlama gibi alanlarda büyük avantaj sağlar. Makine öğrenimi sayesinde verilerden öğrenebilir ve zamanla performansını geliştirebilir. Bu, sistemlerin daha doğru tahminlerde bulunmasını ve kullanıcı deneyimini sürekli iyileştirmesini sağlar.
YZ, kullanıcıların davranışlarını analiz ederek daha kişiselleştirilmiş hizmetler sunar. Örneğin, e-ticaret siteleri yapay zeka algoritmaları ile müşterilere kişisel önerilerde bulunabilir. Siber güvenlik alanında da etkin bir şekilde kullanılabilir. Saldırıları tespit eden ve engelleyen yapay zeka tabanlı güvenlik sistemleri, verilerin korunmasını sağlar. Kullanıcının baş edemeyeceği büyüklükteki veri setlerini analiz edebilir veya çok karmaşık matematiksel hesaplamaları gerçekleştirebilir.
Yapay zeka tabanlı sistemler, insanlara kıyasla mola vermeden çalışabilir. Bu, üretkenliğin artmasını ve iş süreçlerinin kesintisiz ilerlemesini sağlar. Kullanıcının risk altında olduğu ortamlarda kullanılabilir. Örneğin, robotik sistemler madencilik, uzay araştırmaları veya tehlikeli kimyasalların kullanımı gibi alanlarda insan hayatını riske atmadan çalışabilir.
Pazarlama, finans veya hava durumu gibi alanlarda trendleri analiz ederek geleceğe dair tahminlerde bulunabilir. Bu tahminler, işletmelere stratejik kararlarında büyük avantaj sağlar. Doğal dil işleme teknolojileri sayesinde, YZ insan diliyle iletişim kurabilir, konuşmaları anlayabilir ve yanıt verebilir. Bu, çeviri hizmetleri ve müşteri hizmetleri gibi alanlarda kullanılmaktadır.
AI bilgisayar vs AI ‘olmayan’ bilgisayar
Veri işleme ve öğrenme kapasitesi
- Geleneksel Bilgisayarlar: Önceden programlanmış talimatlar ve algoritmalar doğrultusunda çalışırlar. Belirli kurallar ve mantık yapıları çerçevesinde, girdilere karşılık gelen sabit çıktılar üretirler.
- YZ Bilgisayarlar: Geleneksel bilgisayarların aksine, verilerden öğrenme kapasitesine sahiptirler. Makine öğrenimi algoritmaları sayesinde sürekli öğrenir, deneyimlerden çıkarım yapar ve zamanla daha doğru ve gelişmiş sonuçlar üretebilirler.
Esneklik ve adaptasyon
- Geleneksel Bilgisayarlar: Sabit programlara ve kodlara dayanır. Belirli bir programın dışına çıkmak için yeni yazılım veya güncellemeler gerektirir.
- YZ Bilgisayarlar: Ortamdaki değişikliklere ve yeni verilere hızla uyum sağlayabilir. Algoritmaları yeniden eğiterek yeni problemlere adapte olabilirler. Bu esneklik, özellikle değişken ve belirsiz ortamlar için önemli bir avantajdır.
Karar verme mekanizması
- Geleneksel Bilgisayarlar: Önceden belirlenmiş kurallara göre karar verir. Karar süreçleri tamamen algoritmalarla sınırlandırılmıştır.
- YZ Bilgisayarlar: Daha karmaşık karar verme yeteneklerine sahiptirler. Büyük veri kümelerini analiz eder, örüntüleri tanır ve verilerden çıkarımlar yaparak öngörüde bulunabilirler. Karar süreçleri, örnekler üzerinden öğrenme yeteneği sayesinde zamanla gelişir.
Görevlerin karmaşıklığı
- Geleneksel Bilgisayarlar: Yapılan işlemler, iyi tanımlanmış görevlerdir. Karmaşık olmayan ve belirli kurallar çerçevesinde yürütülen süreçlerde başarılıdırlar.
- YZ Bilgisayarlar: Karmaşık ve belirsiz görevleri çözebilirler. Görüntü tanıma, doğal dil işleme ve stratejik oyunlar gibi çok sayıda değişken içeren ve dinamik ortamda çalışan görevlerde üstünlük sağlarlar.
Otonomi ve gelişme
- Geleneksel Bilgisayarlar: Tamamen insan kontrolü altında çalışırlar ve değişiklik yapmak için insan müdahalesine ihtiyaç duyarlar.
- YZ Bilgisayarlar: Bazı alanlarda otonom kararlar alabilir ve bu süreçte insan müdahalesine ihtiyaç duymaz. Öğrenme kapasiteleri sayesinde kendi kendine gelişebilir ve zamanla daha iyi performans gösterebilirler.
Karmaşık örüntüleri tanıma
- Geleneksel Bilgisayarlar: Sadece önceden belirlenmiş formüllerle işlem yapabilirler. Bu nedenle, bir desen veya örüntü belirlemede sınırlı bir yetenekleri vardır.
- YZ Bilgisayarlar: Görüntü tanıma, ses tanıma veya doğal dil anlama gibi karmaşık örüntüleri analiz edebilir. Örneğin, yapay zeka tabanlı bir bilgisayar insan yüzlerini tanıyabilirken, geleneksel bir bilgisayar bunu sadece basit programlama yoluyla yapabilir.
Yaratıcılık ve problem çözme yeteneği
- Geleneksel Bilgisayarlar: Çözümler önceden belirlenmiş adımlara bağlıdır ve yenilikçi çözümler üretme kapasitesi sınırlıdır.
- YZ Bilgisayarlar: Veri setlerinden çıkarım yaparak yaratıcı çözümler üretebilirler. Özellikle optimizasyon problemlerinde veya daha önce karşılaşılmamış sorunlarda daha esnek ve yaratıcı yaklaşımlar sergileyebilirler.
Kullanıcı deneyimi
- Geleneksel Bilgisayarlar: Kullanıcı deneyimi, çoğunlukla sabit arayüzlerle sınırlıdır ve kişiselleştirilmiş bir deneyim sunamaz.
- YZ Bilgisayarlar: Kullanıcının tercihlerini öğrenerek, kişiselleştirilmiş öneriler ve hizmetler sunabilirler. Örneğin, yapay zeka destekli bir bilgisayar, bir kullanıcının internet üzerindeki davranışlarına göre önerilerde bulunabilir.
Ferhat Verdi – Newtech
