Gazetecilik halkı aydınlatmak gibi ulvi bir görevi yerine getiren özel bir meslektir ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte elbette gazetecilikte de değişimlere uzun yıllardır tanık oluyoruz. Basılı kağıttan okuduğumuz haberler önce dijital ortama kaydı ve dijital dünyanın da zaman içinde gelişmesiyle haberlere hemen her yerden anında ulaşabilen bir konuma geldik.
Ancak iş burada elbette bitmiyor. Çünkü pek çok mesleği tehdit ettiğine inanılan yapay zekanın gazetecilik için de tartışmalı pek çok yönü var. Öncelikle bir yapay zeka, kendi başına haber yazmaya başladığında gerçekten bir gazeteciye ihtiyaç kalacak mı? Daha doğrusu gazetecilik tam olarak böyle bir şey mi?
Bu konuyu anlamak için sanırız önce Google’ın test ettiği yeni yapay zeka aracını mercek altına almak lazım. Çünkü Google, yapay zekanın getirdiği bu hizmetini The New York Times’ın onayına çoktan yolladı bile. Peki Google bu alanda tam olarak ne yapıyor?
The New York Times’ın haberine göre Google, haber makaleleri yazabilen “Genesis” adlı bir yapay zeka aracını test ediyor. Konuyla ilgili üç kişinin gazeteye verdiği bilgiye göre, güncel olaylar gibi ayrıntılara dayalı olarak haber içeriği oluşturabilen bu sistem Times, Washington Post ve The Wall Street Journal ile The Times of London’ın sahibi News Corp gibi şirketlere öneriliyor.
Google’ın sunumunu izleyenler Times’a, doğru haberler üretmek için harcanan çabayı anlamadıklarını ve yapay zekayı tedirgin edici bulduklarını söylediler.
Washington Post’un baş iletişim sorumlusu Kathy Baird konu hakkında şunları söyledi: “Bu bahar Google ile yeni teknolojileri Genesis’i tanıtmak üzere bir toplantı yapıldı ve bu toplantıya çoğunlukla Post’un Mühendislik ve İşletme ekiplerinden yöneticiler katıldı.”
Bir Google sözcüsü yaptığı açıklamada, “Haber yayıncılarıyla, özellikle de küçük yayıncılarla ortaklaşa olarak, gazetecilere işlerinde yardımcı olacak yapay zeka destekli araçlar sağlama potansiyeline sahip fikirleri keşfetmenin ilk aşamalarındayız” dedi.
Şirketin, Gmail ve Google Docs’ta yapay zeka araçlarının kullanılmaya başlanmasıyla aynı şekilde gazetecilerin üretkenliğini artırmak istediğini söylediler. Sözcü, “Örneğin, yapay zeka destekli araçlar gazetecilere manşet seçenekleri veya farklı yazı stilleri konusunda yardımcı olabilir” diye ekledi.
Sözcü, “Basitçe ifade etmek gerekirse, bu araçlar gazetecilerin haber yapma, haber oluşturma ve haberlerini kontrol etme konusundaki temel rolünün yerini alamaz ve alması da amaçlanmamıştır.” diyor. Bu cümle oldukça önemli.
Google’ın aracı, dünya çapında birçok haber kuruluşunun yapay zekanın gazetecilere nasıl yardımcı olabileceğini araştıracaklarını açıklamasının ardından geldi. Bunların arasında The New York Times, Insider ve ABD’nin en büyük gazete yayıncısı olan Gannett de yer alıyor.
Ancak bu yeni teknoloji şimdiden haber merkezlerinde sorunlara yol açtı ve The Irish Times kısmen ChatGPT ile yazılmış sahte bir fikir makalesini kaldırmak zorunda kaldı.
The Guardian’ın haberine göre, geçtiğimiz ay Avrupa’nın en çok satan gazetesi olan Alman Bild tabloid gazetesi yaklaşık 200 kişiyi işten çıkardı ve “yapay zekanın sunduğu fırsatlar” nedeniyle gelecekteki kesintiler konusunda uyarıda bulundu.
Şimdi bu son iki gelişmeden yola çıkarak şu çıkarıma varabilmek mümkün:
Yapay zeka gazeteciliğin yerini orta/uzun vadede alamaz. Ancak sunduğu fırsatlar ve kolaylıklar sayesinde gazeticiliğin daha verimli bir şekilde yapılabilmesine yol açabilir. Sunduğu yeni araçlar hem görsel hem de çalışma formatında iyileştirmelere yol açabilir. Ancak bir gazetecinin haberini bulup güzelce derlemesi, gözlemlerini aktarması bir yapay zekanın yapacağı bir iş değil.
Öte yandan Alman Bild’in yüzlerce çalışanını çıkarması da dikkat çekici bir nokta. Burada da yapay zekanın yapacağı basitlikte işleri yapan kimselerin işlerinin yapay zeka ile çabucak dolabileceği anlamı çıkıyor. Çok basitçe görsel tasarımcılar, moderatörler vb. sektörde ikamesi daha kolay olabilecek iş sahalarında yapay zekayı daha yoğun bir şekilde görebiliriz. Ancak gazeteciliğin kendisinin bir insandan yapay zekaya geçmesi de beklenmemeli.
