Bir zamanlar web’de sörf yapmak denilen ve artık alelade bir uğraşa dönüşen internet gezintisi, hakkınızda çeşitli verilerin uğradığınız web sitelerinin elinde geçmesine sebep oluyor.
Her girdiğiniz web sitesi çerez (cookie) adı verilen ufak dosyaları sisteminize bırakıyor. Bu çerezler de aslında sizi takip edebiliyor ve bir sonraki girişinizde, bir öncekiyle arada geçen zamanda yaptığınız bazı şeyleri siteye bildirebiliyor.
Çerezler ne gibi yeteneklerle donanmış, bunu bilirsek, hangilerine ve hangi durumlara karşı önlem almamız gerektiği de ortaya çıkacak.
Kullanım yöntemlerinden bir tanesi kimlik doğrulama. Yani bir web sitesine giriş yapmanızı kolaylaştıran çerezler. Bunlar sayesinde bir siteye kullanıcı adı ve parolanızla giriş yaptığınızda “Beni hatırla” dediğinizde belirli bir süre boyunca tekrar giriş yapmadan siteyi her açtığınızda, onu hesabınıza giriş yapmış olarak kullanabilirsiniz.
Bir diğeri ise oturumlar (sessions). Bu çerezler ile önceki sayfalar ve o sayfalardaki bazı aktiviteler geçici kayıt altında tutulabiliyor. Örneğin bir alışveriş sitesinde önceki sayfaya dönerek, sepetinize eklediğiniz bir ürünün çıkmasını ya da eklediğiniz ürün filtrelerinin azalmasını sağlaması gibi şeyler bu çerezlerle oluyor.
Son olarak siteyle ilgili çeşitli ayarlar ve özelleştirme seçenekleri de çerezlerle saklanabiliyor. İşte bunu sağlayan ise takip eden çerezler.
Elbette her site ve her çerez bu özelliğe sahip değil, dolayısıyla yazının konusu takip eden (tracking) çerezler ve bunlardan kurtuluş yolları…
Öncelikle çerezlerin zararlı yazılım kategorisine girmediğini ve bunların düşmanınız olmadığını bilmelisiniz. Aksine, birçok alanda hayatımızı kolaylaştırdıkları da bir gerçek.
Korunabilmek için önce işletim sisteminizi güncelleyerek işe başlayın. Daha sonra Ghostery web sitesini (www.ghostery.com) ziyaret ederek, buradan Çözümler (Our Solutions) menüsüne girin.
Buradan Ghostery Browser Extension’a tıklayın ve yeni açılan pencerede web tarayıcınızı seçin. Eklenti Cliqz, Firefox, Chrome, Opera, Safari, Edge ve Internet Explorer uyumlu. Mobilde de ayrı bir tarayıcı olarak hizmet veriyor ve hem iOS hem de Android için mevcut. Dolayısıyla kullanımdaki web tarayıcıların %99’undan fazlası ile çalışabiliyor.
Dosyayı indirdikten sonra çalıştırın. Ghostery sizden doğum tarihi ve bulunduğunuz bölgeyi yazmanızı isteyecek. Daha sonra kullanım lisansını indirercek ve yazılımın kurulumu tamamlanacak.
Tarayıcınızı açtığınızda sağ üst kısmında Ghostery’nin yeni kurulduğunu gösteren bir uyarı karşınıza çıkacak. Bu, eklentinin etkinleştiği anlamına gelmiyor, dolayısıyla uzantılar/eklentiler menüsünden Ghostery’yi aktif hâle getirmelisiniz.
Karşınıza gelen hoş geldiniz ekranını geçin ve çerezlerle ilgili veri paylaşmak isteyip istemediğinizi seçin. Bu sayede yeni çerezler sistem tarafından tanınabilsin diye çerezlerle ilgili verileri (karışmasın, web siteleriyle ilgili değil) Ghostery’ye göndererek yardımcı olabilirsiniz.
Ghostery’de (zorunda olmasanız da) yeni bir hesap oluşturduktan sonra cihazlarınız arası ayarlarınızı eşleştirmeniz de mümkün oluyor. Ayrıca ayda bir tane takip etme haritası taramasını yapma hakkınız da olacak. Böylece sizi takip eden bir şirketi bulabilirsiniz.
Basit bir şekilde ayar yapmak isterseniz, kategorileri seçip hepsini engelle diyebilirsiniz. Örneğin sosyal medya ve reklama yaptığınızda, tüm bu alanda takip eden çerezleri engelleyebilirsiniz.
Belirli sitelerde sorun yaşarsanız, tekrar buraya gelip More ve Advanced Blocking’i seçerek istisna oluşturabilirsiniz.
Her siteyi ziyaret ettiğinizde kısa bir süre için neleri engelleyebileceğinizi ekrana getiren Ghostery, böylece bir süre bu ayarları yaptırarak, rahat ve mahremiyeti koruyan bir web gezintisi deneyiminin kapılarını açıyor.
Dilerseniz güvendiğiniz siteleri de ayarların tepesindeki Trusted Sites’a ekleyerek, işinizi bir kerede halledebilirsiniz.
