Bu yazımda video kayıt ederken dikkat etmeniz gereken konulardan biri olan harici mikrofon kullanımı ile ilgili detaylara dikkat çekiyorum.
Çok güzel bir video çektiniz. Kadraj ve çekim harika oldu. Videoyu bilgisayara aktardınız ama bir baktınız ki seste bir sorun var. Seste bir cızırtı var ya da kalabalık bir ortamda yaptığınız çekimde çok fazla gürültü var.
Bu ve benzeri sorunları aşmanın en kolay yolu fotoğraf makinesi ya da video kameranıza harici mikrofon bağlayıp video kayıt etmektir. Elbette bunu yapabilmeniz için harici mikrofon girişi olan bir video kayıt cihazına (fotoğraf makinesi ya da video kamera) ihtiyacınız var. Günümüzde birçok dijital SLR fotoğraf makinesinde, bazı aynasız fotoğraf makinelerinde ve bazı video kameralarda harici mikrofon girişi bulunur.
Neden harici mikrofon?
Amatör kullanım açısından önemsiz gibi dursa da videoda sesin çok önemli bir yeri vardır. Videonun kalitesine doğrudan etkileyen ses konusu gerçekten önemlidir. Zira bir video çok iyi şartlarda kayıt edilmiş bile olsa ses kaydı kötü ise o çalışmayı çöpe atmak zorunda kalırsınız. Harici mikrofon kullanımı ise bu tarz sorunları ortadan kaldırır. Doğru yerde ve zamanda kullanılan harici mikrofon ses kalitesini ciddi anlamda etkileyen önemli bir unsurdur. Harici mikrofon kullanırken dikkat edilecek bazı ipuçlarıyla çok iyi sonuçlar elde edebilirsiniz. Ancak burada verdiğimiz ipuçları profesyonel anlamda olmayıp amatör kullanım içindir. Elbette bu ipuçlarını kullanarak profesyonel çalışmalara yakın sonuçlar elde edebilirsiniz. Ama bu ipuçlarımızın amacını değiştirmeyecektir.
Ses seviyesi
Bir kamera ya da fotoğraf makinesine harici mikrofon bağladıktan sonra dikkat etmeniz gereken bir diğer konu mikrofonun ses kayıt seviyesidir. Harici mikrofon bağlantısı olan cihazlarda menüde mikrofon ses seviyesi bulunur. Ortamın ses durumuna göre buna bazı ayarlar yapmanız gerekebilir. Db cinsinden ölçüm yapılan bu menüde ortalama olarak -6 değerini tutturmanız yeterli olacaktır. Bu değer Premier gibi programlarda da standart olarak kabul edilir. Bu rakamın altı ses seviyesinin düşük olacağı anlamına gelir. Üstü ise ‘patlama’ ya da ‘çatlama’ olarak tabir edilen yüksek ses sorununa yok açar ki ikisinin de düzeltilmesi bazen mümkün olmayabilir. O yüzden bu ayarı yaparken dikkatli olup bol bol tecrübe edinmeniz gerekiyor.
Kablolu mu kablosuz mu?
Elinizdeki cihazın desteği olduğunu varsayarak harici bir mikrofon bağlamaya karar verdiğinizi düşünüyoruz. Akla ilk gelen soru: Kablolu mu kablosuz mu? Bu biraz bütçenize bağlı. Fakat kaliteli bir kablosuz mikrofonun fiyatı 500-600 Dolar civarından başlıyor. Bu da bugünün kuruyla 1700-1800 TL ediyor ki amatör kullanım için epey yüksek bir rakam. Kablolu mikrofonlar ise 100-150 TL civarından başlar ve 3-4 bin TL hatta 10 bin TL’ye kadar çıkan kablolu mikrofonlar vardır. Ancak mikrofonlar da kendi aralarında boom, yaka, el gibi çeşitlere ayrılır ve her birinin kullanım yeri farklıdır. Çok detaylı bir konu olduğundan burada kısa tutup amatör kullanım için temel olarak ikiye ayrılan el ve yaka mikrofonlarından bahsediyorum.
Yaka mı yoksa el mikrofonu mu?
Yaka mikrofonu ağırlıklı olarak ikili ya da üçlü röportajlarda tercih edilirken el mikrofonu sokak röportajı ya da gürültülü ortamlarda yapılan çekimlerde kullanılır. El mikrofonunun hassasiyeti (genel kullanım için olanlar) yaka mikrofonunu göre daha azdır. Bu yüzden etraftaki sesleri daha az alan el mikrofonları ağırlıklı olarak gürültülü ortamlarda ve spontan çekimlerde kullanılır. Sokak röportajlarında gürültü oranı yüksek olduğu için genelde el mikrofonu tercih edilir. Ayrıca tek tek mikrofonla birden fazla kişinin kullanımı sağlandığı için em mikrofonu kalabalık röportajlarda da kullanılır. Yukarıda da bahsettiğim gibi farklı özelliklere sahip el mikrofonları vardır. Etki alanları ya da kullanım yerlerine göre onlarca farklı el mikrofonu bulunur.
Yaka mikrofonları ise gürültüsü az olan ve genelde birden fazla kişinin yer aldığı çekimlerde kullanılır. Ayrıca tek kişinin açıklama yaptığı çekimlerde de yaka mikrofonu kullanılabilir.
Her iki türün de kablolu ve kablosuz olan versiyonları vardır. Kablosuz olanlar haliyle çok daha pahalı oldukları için genelde profesyoneller tarafından tercih edilir. Ancak kablolu olanları da iş görür ve amatörler açısından cüzdan dostudurlar.
Ana konumuz olmasa da boom mikrofon olarak bilinen mikrofon türü ise uzaktan belli bir açıyla ses kaydı almak için tercih edilir. Ağırlıklı olarak profesyonellerin kullandığı bu mikrofon türü kalabalık mekanlarda bile sadece belli bir ses kaynağından kayıt alabilecek şekilde çalışmaktadırlar.
Evet kısa bir giriş yaptığım mikrofon konusu aslında kendi içinde bir derya. Detaylı bir alan olan ses kaydı günümüzde ayrı bir ihtisas alanıdır. Ancak buradaki bilgiler de size en azından temel anlamında olsa da fayda sağlayacaktır. Bu konuyla ilgili daha önce yazdığım ‘Videoda ses’ konulu yazımı merak edenler buradan okuyabilir.
Işığınız bol olsun…
