Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi, Akaryakıt istasyonları bünyesinde yapılan akaryakıt satış işlemlerinin akaryakıt pompalarına irtibatlı ödeme kaydedici cihazlara taşıt plaka bilgilerinin otomatik aktarılmasını sağlar. Bu sistem, kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele edilmesi ve adil rekabetin sağlanması amacıyla kuruldu. Son alınan kararla 31.12.2024 tarihine kadar; kiralama yoluyla edinilmiş ya da işletmeye dâhil olan ve iş amacıyla kullanılan taşıtların Taşıt Tanıma Birimi (TTB) cihazı taktırmaları zorunlu hale geldi. Bir başka deyişle sistem, araç hareketlerinin ve işlemlerin kayıtları tutacak ve gerektiğinde raporlar oluşturulmasına yardımcı olacak.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Nasıl Çalışır?
Sistemin çalışması taşıtların yakıt deposu girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılması ile olur. Araca yakıt dolumu yapılırken TTB’den plaka bilgisi diğer UTTS donanımları yoluyla ödeme kaydedici cihaza ulaşır. Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne kendini kayıt ettiren taşıt sahipleri ve akaryakıt istasyonu işleten mükellefler Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi donanımlarıyla ilgili montaj taleplerini UTTS platformu üzerinden Darphane’ye aktarırlar. Darphane’nin Yetkili Montaj Firmaları da Darphane’den edinecekleri UTTS donanımlarını taşıtlara ve akaryakıt istasyonlarına montajını sağlarlar. UTTS, filo takibi ve ödeme sistemlerinde verimliliği arttıracağından operasyonel süreçler de kolaylaşır.
Taşıt Tanıma Birimi (TTB)
Aracın deposuna montajı yapılan ve yerinden söküldüğünde çalışmayan ayrıca içindeki verinin kopyalanamadığı bir cihazdır. Sadece Darphane’den temin edilebilen cihaz sadece Yetkili Taşıt Montaj Firması tarafından montajı gerçekleşir.
Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO)
TTO, benzin istasyonlarındaki pompa tabancalarına kablosuz olarak takılan bir cihazdır. Darphane veya Yetkili TTO üreticisi tarafından temin edilerek Yetkili İstasyon Montaj firması tarafından montajı sağlanır.
Taşıt Tanıma Birimi
UTTS Taşıt Tanıma Birimi (TTB)’nin montaj çalışması Yetkili Taşıt Montaj Firmaları tarafından uygulanır. Dahası bu firmalar Darphane tarafından yetkilendirilir ve UTTS web sitesinde de yayınlanır. UTTS mükellefleri en geç 31.12.2024 tarihine kadar UTTS’ye geçiş yapmak zorunda olacak.
Hangi Taşıtları Kapsıyor?
Kiralama yoluyla kullanılan veya işletmelerin sahip olduğu ve iş için kullanılan taşıtları kapsar. Akaryakıt tüketimleri gider olarak kaydedilmesi isteniyorsa bu taşıtlara TTB monte edilmelidir. Ayrıca taşıtların akaryakıt alımlarının UTTS üzerinden yapılması gerekir. Aslında zorunluluğu olmayan taşıtlar da ihtiyari olarak TTB monte ettirilebilirler.
Montajı Nasıl Olacak?
Darphane’nin Yetkili Montaj Firmaları Darphane’den temin edecekleri UTTS donanımlarını taşıtlara ve akaryakıt istasyonlarına montajı yaparlar. Montajın, uzman ekipler tarafından ve yasal gerekliliklere uygun şekilde yapılması çok önemlidir.
Özet
Konuyu özetlersek, kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 5 Ekim 2023 tarih ve 32330 Sayılı Resmî Gazetede Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği yayımlandı. Böylece UTTS’yi kurma ve işletme görevi Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğüne verildi. 21 Eylül 2024 tarihli 32669 sayılı UTTS Tebliği ile kapsamı daha da genişledi. Böylece 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren trafiğe kayıt olacak araçlara da TTB taktırma zorunluluğu geldi. Ayrıca konunun güncelliği ve öneminden ötürü sürekli yeni duyurular yapılıyor, tarih ve yönergeler değişiyor. En güncel bilgilere aşağıdaki resmi web sitesinden ulaşabilirsiniz.
