TV teknolojilerinde yeni bir dönemi başlatan Ultra HD ya da 4K olarak adlandırılan televizyonlar hızla yaygınlaşıyor. Peki UHD ya da 4K diye isimlendirdiğimiz bu görüntüleme teknolojisinin halihazırda kullandığımız HD TV’lerden farkı ne? Öncelikle bilmeniz gereken en temel şey, 4K’nın daha fazla piksel demek olduğu. Peki ne kadar fazla pikselden bahsediyoruz? Yaklaşık olarak 8 milyon, ki bu 1080p TV’nizdekinin yaklaşık dört katı oluyor.
Ultra HD ve 4K farkı
TV’nizin ekranını, satırları ve sütunları olan bir kareli defter gibi düşünün. Buna göre bir Full HD 1080p görüntü 1080 satır yükseklikte ve 1920 sütun genişlikte. 4K bir görüntüde bu iki sayı da ikiye katlanıyor ve toplamda yaklaşık dört kata yakın daha fazla piksel gösteriliyor. Başka bir deyişle, 1080p bir TV’deki tüm piksellerle, 4K bir TV’nin ancak dörtte birini doldurabilirsiniz. Tüm bunlar görüntü kalitesi açısından daha fazla detay ve pürüzsüz görüntü demek. 4K’nın yüksek çözünürlüklü ekranı sayesinde ekranda çizgiler görmeden çok daha yakından bakmak mümkün. Bu sayede Full HD TV ile aynı seviyeden daha büyük bir ekranı izleyebiliyoruz. Teknik olarak Ultra High çözünürlük 4K’nın bir versiyonu. Aralarındaki fark ise çözünürlük dereceleri. 4K, 4096 x 2160 çözünürlüğe sahipken, Ultra HD’nin çözünürlüğü 3840 X 2160 piksel yani bir miktar daha düşük.
Fiyatlar düştükçe UHD’ye talep artıyor
Danışmanlık firması IHS verileri 2015 2Ç küresel TV satışlarının geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 8 düştüğünü ortaya koyuyor. TV satışlarındaki düşüşe karşılık UHD TV satışları göz dolduruyor. Geçen yılın ilk yarısıyla kıyasladığımızda yüzde 197’lik bir artış söz konusu. Bu yılın ilk yarısında 6,2 milyon UHD TV satışı gerçekleştirilmiş durumda. GfK verilerine göre Türkiye’de 2015 yılında şu ana kadar satılan televizyonların adet olarak yüzde 9, ciro olarak ise yüzde 18’i UHD/4K TV oldu. Bu da ilk 8 ayda 192 bin ve 582 milyon TL’lik UHD hacminin ülkemizde gerçekleştiği anlamına geliyor. Bu artışın en ardındaki en önemli neden ise UHD TV fiyatlarında görülen düşüş ve yeni modellerin ortaya çıkması. Ultra HD’nin gelişimini sağlayan dinamikler olan talep, ekranlar, içerik ve yayın teknikleri son dönemde daha fazla uyum içerisinde. Şartların iyileşmesiyle UHD’nin yaygınlaşmasının önündeki en büyük bariyer olan içerik tarafında da başarılı denemeler gelmeye başladı. Dünyada ilk Ultra HD kanallarının yayına geçmesiyle birlikte bu yenilikçi teknoloji, özellikle, Avrupa’da, Kuzey Amerika’da ve Asya’da çekiş gücü kazanıyor. Zorlayıcı içeriklerin aksamadan deneysel canlı yayınları yapılıyor, spor ve yaşam tarzı içerik sunan daha fazla kanal yayına geçiyor, en son Hollywood filmleri Ultra HD çekiliyor ve ayrıca UHD Blu-ray disk formatı da yolda.
4K içeriklerin oldukça sınırlı olması ve yayınların istenen yaygınlığa erişmemesi pazarın büyümesini sınırlayan temel faktör demiştik. Yukarıda bahsettiğim istisna bölgeler dışında şu anda daha çok internet üzerinden yapılan (IPTV) yayınlarla UHD içerik izleme imkânı olmakla beraber, 2016’dan itibaren yeni yayın standartları (HEVC) ile uydu ve karasal yayınların başlaması ile tüketicinin daha fazla ilgi göstermesi bekleniyor. UHD’ye geçişte bir diğer handikapın ise SD-HD geçişi ile kıyaslandığında aradaki farkın daha az fark edilebilir oluşu.
4K’da şu an ne izleyebiliriz?
4K ya da Ultra HD yayınlar için henüz bir çok anlamda yolun başında olduğunu söylememiz gerek. Yayıncılar 4K üzerinde yapılabilecek geliştirmeler konusunda halen çalışıyorlar. İngiltere daha fazla kontrast, daha geniş bir renk spektrumu ve yüksek kare hızları konusunda çalışıyor. Video endüstrisinin önemli isimleri Samsung, LG ve Sony’de 4K TV konusunda çalışmalarını sürdüren diğer büyük şirketler. Ancak 4K üzerindeki çalışmaların halen devam ediyor olması sizin bu mükemmel görüntü kalitesine sahip olmak için beklemeniz gerektiği anlamına gelmiyor. Eutelsat Communications, Ultra HD’ye özel ilk Avrupa kanalını 2013 yılının başında yayınladı. Uydu üzerinden yayınlanan sinyal, 4K çözünürlükte ve saniyede 50 kare ile yayın yapıyor. MPEG-4 formatında kodlanan yayın akışı, 40 Mbps oranda alıcıya iletiliyor. Temmuz 2014’te DVB Yönetim Kurulu tarafından 3840×2160 çözünürlükte görüntünün iletimine izin veren DVB-UHDTV Faz 1 şartnamesi onaylandı. Yine 2014 yılı içerisinde Netflix evde 4K içerik sağlayan ilk firma oldu. İzlemek için Netflix uyugulamasını 4K TV’de açmanız yeterli. YouTube’un 4K desteğine başlamasının ardından geçtiğimiz günlerde Sony YouTube üzerinde 4K Ultra HD çözünürlüklü videolardan oluşan yeni bir kanal açtı.
Bununla birlikte Türkiye’de de 4K konusunda ilklere son birkaç yıldır şahit oluyoruz. 2013 yılında Digiturk tarafından gerçekleştirilen ilk 4K test yayınının ardından, 2014 yılında Galatasaray-Beşiktaş arasındali ilk 4K canlı maç yayını gerçekleştirildi. 2015 yılı içinde ise İz TV aracılığıyla LG ve Samsung markalı televizyonlar için ilk 4K belgesel prodüksiyonlarına imza atan şirket yine Digiturk oldu. Geçtiğimiz Perşembe UEFA Avrupa Kupası’nda Fenerbahçe ve Hollanda’nın Ajax takımları arasında oynanan futbol maçı Samsung ve TRT işbirliği ile 4K olarak yayınlandı.
Gerçekten de bir UHD TV’ye ihtiyacınız var mı?
50 inç’ten 85’inç’e kadar uzanan boyut seçenekleri olan bu TV’lerin fiyatı 80.000TL’ye kadar uzanıyor. Her zamanki gibi yeni bir teknoloji ortaya çıktığında ortaya beklenmedik sorular ve tehlikeler çıkıyor elbette. Mesela, bir UHD TV, HD bile olmayan normal bir TV yayınını nasıl gösteriyor? Full HD TV’ye göre gerçekten bir avantajı var mı? Yoksa UHD teknolojisi için henüz erken mi? Daha çok çözünürlüğün görüntüde daha çok detay demek olduğunu biliyoruz. Şimdiye kadarki tecrübemizde UHD TV’lerin normal TV yayınlarını iyi bir şekilde UHD ekrana uyarladığını (upscale yöntemi ile) gördük. Tabii normalden biraz uzakta oturmakta fayda var, yoksa detay düşüklüğü çok göze çarpabiliyor. UHD kalitesinde bir görüntü izlerken ise tam tersine, tüm detayları görebilmek için normalden biraz daha yakında oturmak gerekiyor. UHD ile dört kat Full HD çözünürlüğü sayesinde artık pasif polarizasyon 3D içeriği Full HD’de izleyebiliyoruz. Normal Full HD televizyonlarda ancak Full HD’nin yarısı çözünürlükte bu teknoloji kullanılabiliyordu. Samsung kendi UHD TV’lerinin bağlantı panelini TV’den ayrı bir kutu haline getirdi. Bu sayede bu panel kolaylıkla değiştirilebiliyor. Hal böyleyken bugünlerde bir UHD TV satın almak akıl kârı mı?
UHD kanalların yaygınlaşması çok yakın değil
Birçok HD kanalın yalnızca 720p sunduğunu düşünürsek, UHD kanalların yaygınlaşması epey uzak görünüyor. UHD yayın olmasa da, Full HD ve SD yayınlarda bir avantajımız var mı? Yapılan testlere göre, evet var. Yüksek kaliteli yayınlar UHD TV’lerde, Full HD bir TV’de olduğundan biraz daha canlı ve detaylı görünüyor.”Upscale” konusunda Toshiba’nın kendine has bir tekniği var. Blu-ray çaları (BDX6400KE) ve UHD televizyonu, gelen görüntü verilerini birlikte 3,840 x 2,160 piksele genişletiyorlar. Toshiba’nın dediğine göre, Blu-ray oynatıcı görüntünün düşük frekanslarını işlerken, UHD TV ise yüksek frekanslarını işliyor ve sonuçta çok iyi bir görüntü kalitesi ortaya çıkıyor.
UHD cihaz alırken nelere dikkat etmeli?
İçerik zayıf da olsa, fiyatlar henüz istenilen seviyeye gelmese bile etrafınızda UHD ya da 4K TV alan arkadaş eş dost gördükçe sizin de canınız çekmiyor değildir. Kanınıza girmek olmasın, TRT Fenerbahçe-Ajax maçıyla testlere başladığına göre gelecek yaz evlerimizi şenlendirecek Euro 2016’yı evlerimize 4K olarak getirecek gibi duruyor. Peki 4K UHD bir cihaz alma gazına geldiyseniz nelere dikkat etmelisiniz?
UHD yayınları seyredebilmek için öncelikle TV’lerin belli standartları karşılaması şart. Dünyada bu standartları Digital Europe (DE) ve Digital Video Broadcasting (DVB) şirketleri belirliyor. Buna göre, sahip olduğunuz UHD TV saniyede 60p’ye kadar olan resim sayısını işleyebiliyorsa, daha düşük olan 24p/30p ve 50p gibi diğer bütün yayınları seyredebiliyorsunuz. 30p’ye kadar olan resim sayısını destekliyorsa ise 60p/50p olan programları seyretmeniz mümkün değil. Bu bağlamda UHD televizyon satın alırken televizyonda bulunan panelin RGB olmasına ve UHD sertifikasyonuna sahip olmasına dikkat edilmesi gerekiyor. Ürün ambalajında UHD logosunun olup olmadığını kontrol ederek bunu kolaylıkla anlamak mümkün. Bu cihazların performansını 50 inç ve üzeri büyük ekranlarda daha iyi gözlemleyebiliyoruz. Tabii cihazı kullanacağınız mesafe aralığı da önemli. Yaklaşık 2 metrelik bir mesafeden televizyon izliyorsanız en az 50 inç, 3 metreden fazlaysa 60 inç ve üstü olabilir. Hatırlarsınız, 4K TV’lerin ilk versiyonları oldukça büyüktü. Sony ve LG’nin ürünleri 84 inç boyutunda idi. Bu nedenle de fiyatları oldukça yüksekti. Ancak ekran boyutunun küçülmesi ile birlikte fiyatlar da düştü. Şu anda 3000 TL’den az bir fiyata 4K TV bulmak mümkün. Ancak panel elektroniklerinin kötü olması durumunda görüntü kalitesi yeterince iyi olmayacağından dolayı dikkatli olunmasında fayda var. Kısa süre içinde ekran boyutunun 55 inç ve yukarsında olacak şekilde dengelenmesi bekleniyor.Ekran boyutlarının küçülmesi ile birlikte bu yoğunlukta bir çözünürlüğe sahip olmanın da avantajı azalmış olacak.
Ben tüyoları verdim, şimdi sıra sizde. UHD ya da 4K bir TV’niz olsun istiyorsanız sizi şu linkten bir mağaza turuna çıkartalım.
