Ramazan kelimesinin aslında “Ramaza” (çok sıcak olma) kökünden geldiğini biliyor muydunuz? Büyük ihtimalle böyle bir anlam yüklenmesinin nedeni bu ibadetin ilk uygulama başlangıcının çok sıcak geçen yaz aylarına rastlamasıdır. İslamiyetin farz olan şartlarından biri olan oruç tutma ibadetini yerine getirseniz de getirmeseniz de Ramazan’ın günlük yaşantımıza kattığı renkleri hiç birimiz inkar edemeyiz. Oldukça zengin iftar ve sahur sofraları bu özel ayın güzellikleri arasındadır.
Eskiden Direklerarası Eğlenceleri Vardı
Eskiden Ramazan aylarında İstanbul’un eğlence hayatının kalbi Direklerarası denilen yerde atar burada tiyatrolar, meddah ve Karagöz gösterileri, sihirbazlar, cambazlar ve çeşitli eğlence mekanları bulunurdu. 1958 Yılından sonra İstanbul’da birçok alanın istimlak edilmesiyle birlikte yeni bir yapılaşma sürecine geçildi. Bu süreçte Direklerarası yok oldu ve İstanbul’un sanat ve kültür alanındaki boşluğunu o tarihten sonra Beyoğlu kapatmaya başladı.
Eski Gelenekler Artık Unutuluyor
Teknolojinin hayatımızda olmadığı dönemlerde geleneksel hale gelen Ramazan eğlenceleri pek bir sevilir ve bu keyifli eğlenceleri yaşamak için Ramazan ayının gelmesi sabırsızlıkla beklenirdi. Şimdilerde ise o dönemdeki gelenekler yavaş yavaş unutulmaya başladı. Günümüzde “diş kirası” adı altında verilen hediyeleri, teravih namazı sonrası düzenlenen çeşitli oyunları, ilk kez oruç tutan çocuklara verilen hediyeleri, kadınların un, su, tuz ile yaptığı hamurları ellerinde şekil vererek yağda kızartmalarını yani ‘pişi’lerin dağıtılmasını, Ramazan davulcusunu ve Hacivat ile Karagöz gösterilerini artık pek göremiyoruz. Bütün bunları yerini bilgisayarlarımız, tabletlerimiz, cep telefonlarımız, oyun konsollarımız ve elbette sürekli çevrimiçi olduğumuz internet aldı.
Ramazan İçin Mobil Uygulamalar
Ramazan ayı geldiğinde birçoğumuz akıllı cep telefonumuza ramazanda bizim işimize yarayacak uygulamaları indiriyoruz. Bu uygulamalardan bazısı davul çalarak sahura kaldırıyor, bazısı da ezan okuyarak iftar saatini bildiriyor. Canımız sıkılmasın diye ramazanda oynanacak oyunlar bile var.
Oyun Konsolları İçin Yeni Oyunlar Alınıyor
Ramazanda sabah çok erken kalkmak zorunda olmayanları büyük çoğunluğu eğer oruç tutuyorlarsa sahura kadar hiç uyumadan oturarak ve sahurda yemek yedikten sonra yatarak oruçlarını tutuyorlar. Bu durumda olanları uzun geceler bekliyor. Bu durumda özellikle oyun severler ramazan ayını gönüllerince oyun oynayabilecekleri bir şölene çevirmek için yeni bilgisayar oyunları alarak ramazan ayına hazırlık yapıyorlar.
Bayram Tebriği Yerine e-Posta Mesajı
Eskiden Ramazan Bayramı öncesi kartpostal tezgahları kurulur ve hemen herkes akrabalarına, dostlarına ve sevdiklerine özenle seçtikleri kartlara titizlikle kutlama mesajlarını yazar, daha sonra bu kartlar zarflanırdı. Zarfların da üzerlerine tek tek adres yazıldıktan sonra her bir zarfa pul yapıştırılır, pul arkası yalamaktan 1-2 gün ağzımızın tadı bozulurdu. Tüm zarfları postalamak için en yakın postaneye teslim etmek gerekirdi. Bütün bunları kartlar insanların bayramda elinde olsun diye ramazan ayının ortalarında falan yapılırdı. Çünkü postaların alıcıya ulaşması o dönemde bir hafta 10 gün sürerdi.
Şimdi böyle bir adet kalmadığı gibi artık Ramazan Bayramı kutlamaları e-posta ile yapılıyor. Öyle tek tek yazmak da yok. Tek bir kutlama metni yazıp adres listemizdeki herkese CC yaptık mı “duygusuz” ve “ruhsuz” kutlama mesajlarımızı oturduğumuz yerden sadece birkaç saniye içinde herkese ulaşmış oluyor.
Bayram Ziyareti Yerine Akrabalarla Skype Üzerinden Video Görüşme
Yine eski Ramazanlarda bayramlar akrabaların ve komşuların birbirlerine karşılıklı kısa ziyaretleri için vesile olurdu. Bizden büyük akrabaları ve komşuları evlerinde kısa ziyarette bulunmak ve giderken de çikolata veya tatlı götürmek adettendi. Akrabaları ziyaret etmek yerine artık onlarla SKYPE üzerinde video görüşmesi ile bayram kutlaması yapmak son yılların modası.
Geceleri Sahura Kadar İnternet Başında Olmak
Geceleri iftar sonrası gençler buluşur ve topluca en yakındaki camiye teravih namazına gidilirdi. Namaz sonrası sahura kadar süren, sohbetler, oyunlar ve şakalaşmalar da yerini internete bırakmış görünüyor. Ramazanda iftar ile sahur arasındaki sürede internet trafiğinde ciddi bir artış yaşanıyor. Bir çok kişi sahura kadar olan zamanını internette sörf yaparak, film-dizi izleyerek, oyun oynayarak veya müzik dinleyerek geçiriyor.
Sonuçta teknoloji Ramazan geleneklerimizi değiştiriyor ve değiştirmeye de devam edecek gibi duruyor.
