Sosyal medya botları… Onları, internette vakit geçiren herkes duyuyor, herkes biliyor. Ancak bir o kadar gizli, anlaşılmaz ve son derece tehlikeli yönleri bulunuyor. Bugün dilerseniz hep birlikte ismini hep duyduğumuz sosyal medya botlarını yakından tanıyalım. Daha kaliteli bir sosyal medya kullanım deneyimi için, bu mecralardaki botları her kullanıcının anlaması gerektiğini düşünüyorum.
Bot hesaplar neden kullanılıyor?
Önce sosyal medya botları nelerdir ve bot hesap nedir bunu öğrenmeliyiz. Bot hesaplar gerçek bir kişiyi göstermeyen, aldatıcı ve yanıltıcı sosyal medya profilleridir. Sahte hesaplar olarak da tanınırlar. Botların bu noktada bir farkı, tek merkezden, tek bir kişinin elinden topluca yönlendirilmeleridir. Binlerce bot hesabı yöneten tek bir gerçek kullanıcı olabilir. Bu da o kişinin bu bot hesapları kullanarak sosyal medyada istediğini yapabilmesine, dilediği yankı odasını yaratabilmesine olanak tanır. Bu vesileyle de dilerseniz sosyal medya botlarıyla kötü niyetli kimselerin yapılabileceklere geçelim.
Sosyal medya botları bugün en temel anlamıyla “kalabalık görünmek” için kullanılıyor. Ne anlatmak istiyorum? Aslında çok rağbet görmeyen, çok desteklenmeyen, kısıtlı kitlelere hitap eden kişiler, düşünceler, akımlar bu botlar kullanılarak sanki geniş kitlelerin ilgisini çeken oluşumlarmış gibi gösteriliyor en çok. Bunun tehlikesini kısaca anlatmak istiyorum. Çok az kişinin itibar edeceği bir görüş bir düşünce, tek bir merkezden yönetilen botlar kullanılarak hayal bile edilemeyecek etkileşim sayılarına ulaşabilir. İnsan, sosyal medyada gördüğünden etkilenme potansiyeline sahiptir. Sosyal medyada bulunan sansasyon etkileyicidir ve dikkatleri her zaman çeker. Hele bir de kalabalık bir kullanıcı kitlesi, yani botlar tarafından çok fazla etkileşim görüyorsa… Böylece gerçek kullanıcılar bu sansasyonun büyüsüne aldanıyor, internette okuduğu ve gördüğü her şeyi gerçek olarak kabul etmeye yönelimli hâle geliyor. İşte, yalan bilginin doğuşu ve dezenformasyonun yayılışı bu şekilde gerçekleşiyor.
Sosyal medya botları bugün çok yoğun bir şekilde, internette önemli bir popülarite ve ün yakalamak isteyen kişiler tarafından da kullanılıyor. İnternet ünlüleri, blogger’lar, twitch yayıncıları, youtuber’lar, gerçek ünlüler ve politikacılar, internette kalabalık kitlelere ulaşabildiklerini göstermek istiyorlar. Yine aynı kişiler sosyal medyadaki etkileşim sayılarını yükselterek daha fazla sponsora, reklama ve ücretli iş birliğine ulaşabilmek için botları kullanırlar. Olduklarından daha büyük ve daha önemli olduklarına bizleri inandırmak isterler. Bunda başarılı da olan çok sayıda internet ünlüsünün bot skandallarına dair sayısız haber yapılmıştır.
Sosyal medyanın karanlık yüzü: Troller!
Sosyal medya botları, internet ününü yükseltmenin yanı sıra siyasi ve politik olaylarda bugün “trol” olarak bildiğimiz grupları oluştururlar. Bir siyasi fikrin desteklenmesi, linç gruplarının hedef gösterilen kişilere yönlendirilmesi, kişilik haklarının ve saygınlığının yerle bir edilmesi için kullanılmaktadır. En acı olanı da botların sebep olduğu linç trenine düşünmeden atlayan gerçek kullanıcılardır. Çünkü daha önce de söylediğim gibi: Kalabalık gözüken her şeyin yaratacağı sansasyon da bir o kadar kuvvetli olacaktır. Son olarak internet ortamında yapılan hediye çekilişlerinde de botlar kullanılarak bu hediyelere usulsüz bir şekilde ulaşmayı başaran sayısız internet korsanı olduğunu bilmelisiniz. Yani o binlerce kişinin hücum ettiği çekilişlere aslında binlerce kişi değil, binlerce bot ve birkaç yüz gerçek kullanıcı başvurmuş, sizin kazanma şansınızı dramatik bir şekilde yok etmiş olabilirler.
Sosyal medya botlarından korunmak için tavsiyeler
Görüleceği üzere sosyal medya botları temelde para kazanma içgüdümüzün ortaya çıkardığı sanal varlıklardır. Bir kişi tarafından yönetilen, gerçek olmayan kalabalık bir kitledir. Kalabalık gözükürler, kalabalık bir şekilde saldırırlar, kalabalık bir şekilde haykırırlar. Botların gücü nitelikten değil, niceliklerinden ileri gelir. Günümüzde bazı sosyal medya platformları botları önleyebilmek için mobil doğrulama yöntemlerine geçmeye başlasa da pek çok önlem son derece yüzeyseldir. Örneğin Twitter, dönem dönem toplu bot temizlikleri yapmaktadır ve bu temizliğin ardından takipçi sayısı gerileyen ünlü isimler dikkat çekmektedir. Fakat madalyonun diğer bir yüzü şudur: Botların tamamı gerçekten yok edilmek isteniyor mu? Bunun, o sosyal medya platformunun etkileşim sayısını ne kadar düşüreceği de ciddi bir konudur. İnsanlar sosyal medya botlarının kriminal bir mesele olduğunu düşünüyor ve bazı ülkeler bu botlarla işlenen suçların tespitine yönelik yasalar hazırlamaya, günümüz internetini yakalamaya çalışıyor. Fakat içten içe bu botların varlığı birçok ün sahibini ünlü yapan yegâne unsurdur. İşte bu sebep, sosyal medya botlarıyla savaşmayı bir parça imkânsız hale getirmektedir.
Bu yazımızı okuyan değerli okuruma sosyal medya botlarından korunmak için bazı altın tavsiyeler vermek istiyorum. Öncelikle eğer mümkünse genel erişime açık hesaplar kullanmaktan kaçının. Yalnızca etkileşimde olduğunuz kişiler profillerinizi tam olarak görüntüleyebilsin. Böylece bot saldırılarından büyük ölçüde korunmuş olacaksınız. Bir diğer önerimiz de kesinlikle internette her yazana, her gösterilene inanmayın. Kalabalığın peşinden gitmeyin. Kalabalık, aldatıcı olabilir çoğu kez. En doğru karar; kendi araştırmanızla, kendi sorgulamanızla verdiğiniz karardır. Unutmayın, yanlış hüküm verseniz bile kendi yanlış hükmünüzü vermek, botlara kapılarak vereceğiniz kötü bir hükümden daha değerlidir.
Yazımızı şu sözlerle bitirmek istiyorum. Sosyal medya botları kullanmak yanlış ve zavallıca bir iştir. Bot kullanımı; Tespiti halinde insanı küçük düşüren, sosyal medyadan uzaklaştırılmayla noktalanabilen kötü bir karardır. Üstelik bu botlarla işlenen suçlar da artık tamamen tespit edilemez değildir. Devletler de botların farkında ve yavaş da olsa bu soruna adapte olmaktadırlar. Ulaşabildiğiniz kitleyle mutlu olmayı, ürettiğiniz içeriklerle var olmayı seçin. Doğru sosyal medya kullanımı ancak bu şekilde mümkündür. Elbette kendinizi bot teröründen korumayı da unutmayın.
