İnternet ortamında neredeyse her gün psikolojik, sözel veya görsel nitelikte saldırgan ve zarar verici davranışlarla karşılaşıyoruz. Özellikle sosyal medyada maruz kaldığımız aşağılama, iftira, dedikodu ve dışlama gibi rahatsızlık verici davranışların çoğu siber zorbalık kapsamına giriyor. Ancak çoğumuz siber zorbalığa maruz kalsak da, çoğu zaman bu durumun farkında bile olmuyoruz. Peki siber zorbalık nedir ve sanal zorbalardan nasıl korunacağımızı biliyor muyuz?
Bilgi Teknolojileri Kurumu’nun tanımına göre siber zorbalık; elektronik ortamda bir birey veya grubun diğerlerine yönelik kasıtlı biçimde gerçekleştirdiği aşağılama, iftira, dedikodu, taciz, tehdit, utandırma ve dışlama gibi rahatsızlık verici eylemlerdir. Türkiye’de siber zorbalığa maruz kalma oranının yüzde 25’lerde olduğu ifade ediliyor.
Siber zorbalık davranışları nelerdir?
Siber zorbalığın birçok türü vardır. İşte farklı türde siber zorbalığı tanımlayan terimlerin listesi:
Siber zorbalık türleri
- Utandırma
Dışarıda bırakmak, kişisel, hassas ya da utanç verici bilgilerini çevrimiçi olarak yayınlayarak bir bireyi utandırmak ya da herkesi aşağılamak için yapılan kasıtlı bir eylemdir. Açıklanan bilgiler önemsiz veya ciddi olabilir, ancak kurban üzerinde ciddi bir etkisi olabilir.
- Dolandırıcılık
Dolandırıcılık, bir kişinin mağdurun sosyal medya hesabına eriştiği ve onları komik olma ya da itibarlarını mahvetme girişimlerine taklit ettiği ciddi bir suçtur. Dolandırıcılık ciddi sonuçlar doğurabilir, özellikle de bir şey çıktığında onu silmek ve kurbanın dijital itibarını düzeltmek çok zordur.
- İtibarı zedeleme
İtibarı zedeleme, insanların çevrimiçi olarak çocuklarıyla ilgili itibarlarını veya arkadaşlıklarını başkalarıyla paylaşmalarına dair zalim bilgileri paylaşması veya paylaşmasıdır. Bu kişisel fotoğraf, video ve ekran görüntüleri gönderme içerir. Bu bilgiyi paylaşan kişi genellikle bir arkadaş veya mağdurun tanığı olacaktır.
- Trolleme
Trolleme, bir kişiyi internete hakaret etmek için bir provokasyona yanıt vermek için hakaret ederek yapılan bir siber zorbalık biçimidir. Genellikle bu saldırılar kişiseldir ve mağdurda öfkeyi kışkırtır, bu da onları kirletir ve kötü davranır.
- Kandırmaca
Kandırmaca, çocuğunuzun güvenini kazanma eylemidir, böylece sırlarını ya da utanç verici bilgileri açığa çıkarırlar; Kişi yakın dost ve sırdaş gibi davranıyor ve çocuğa güvenini bozmadan önce yanlış bir güvenlik hissi veriyor.
Kimler siber zorbalık yapar?
Siber zorbalık yapanlar genellikle gerçek kimliğini gizleyerek, sahte bir kullanıcı isminin arkasına saklanabilmesi gerçeğiyle birleşmiştir. Bu gizlilik, kaynağı takip etmeyi zorlaştırır ve zorbalıkların, tanımlandıkları bir durumda olabileceklerinden daha agresif davranmalarını teşvik eder.
Çocuklar siber zorbalığa uğradıklarını söylemek istemezler
Çocuğun siber zorbalığa maruz kalması durumunda ebeveynlerin yapması gereken ilk şeylerden biri durumun farkında olmaları ve sakin kalmaktır. Çocuklar, ebeveynlerine internet ayrıcalıklarını kaybedeceklerinden korktukları için siber zorbalığa uğradıklarını söylemekten hoşlanmayabilir. Çocuklarınızla sanal zorbalık hakkında konuşun. Siber zorbalığın yaygın olabileceğini bilmelerini sağlayın. Onlara çevrimiçi güvenliğin temellerini öğretin ve onlarla günlük ve dijital olarak bağlantıda kalın.
Çocukları çevrimiçi ortamda güvenceye almak için başka bir seçenek, eriştikleri tüm cihazlara güvenilir çevrimiçi güvenlik yüklemektir. Güvenlik uygulamaları çocuklar için uygun olmayan içeriği engelleyen ve bilgisayarlarından sosyal medya sitelerine giriş yaparken çocuğunuzun sosyal medya etkinliğiyle ilgili bilgi veren ebeveyn kontrolleri ile birlikte gelir. Güvenlik sistemi, çocuğunuzun bilgisayarından yanlışlıkla hassas kişisel bilgiler vermesini de korumaya yardımcı olur. Buna telefon numaraları, adres, e-posta ve katıldığı okul bilgileri dahildir. Çocuğunuz engellenen bir siteyi ziyaret etmeye çalıştığında da sizi uyarır.
Siber zorbalığın çözümü başka herhangi bir problemde de olduğu gibi elbette zaman alacaktır. Ancak, sakin bir şekilde ele alındığında, sorunu yönetmeye yardımcı olacak çözümler vardır. Bu konuda gerekirse uzmanlarımızdan destek alabilirsiniz.
Siber zorbalığa uğradığınızı düşündüğünüzde ne yapmalısınız?
Size veya bir arkadaşınıza karşı dijial dünyada bir zorbalık gerçekleşirse öncelikle saldırganı görmezden gelip, engelleyin ve zorbalığın gerçekleştiği ortamdan uzak kalmaya çalışın. Unutmayın ki görmediğiniz, okumadığınız mesajlar sizi incitemez. Ancak saldırgan ısrarlı bir şekilde sizi taciz eden, tehdit ve şantaj içerikli mesajlar gönderiyorsa bu mesajların ekran görüntüsünü alarak, gerekli delilleri toplayın ve ailenizle konuyu paylaşın. Güvenliğiniz ile ilgili endişe duyduğunuz durumlarda ise yetkili mercilere başvurmaktan ve hukuki süreci başlatmaktan çekinmeyin.
