Yeni ya da bir süredir bir kenarda bekleyen hoparlörlerinizi kurmak ve müziğin, filmlerin ve oyunların keyfine varmak istiyorsanız, işiniz eskisinden kolay. Bir zamanlar ses sistemi satıcıları kurulum işleriyle de uğraşıyordu, ancak artık bunu başlangıç seviyesindeki bilgi sahibi biri bile gerçekleştirebilir.
Ses sistemi kurmanın alengirli yönü, farklı biçim, boy ve kurulumlarda hoparlörlerden oluşmasıdır. Bir stereo sistemi AV alıcılı ya da alıcısız şekilde alabilirsiniz. Bir subwoofer ekleyebilirsiniz. Belki de tek ama güçlü bir hoparlör ya da soundbar kurulumu yapacaksınız.
Hangisini kurmak isterseniz isteyin, uzmanların ve üreticilerin değindiği belirli noktalar var. Bunlara göre kurulum yaptığınızda elinizdeki malzemelerden ideal sesi elde edebilirsiniz.
YERLEŞİM
İlk aşamada yerleşimi doğru ayarlamak gerekiyor. 5.1 bir sistemin idealini anlatırken, bazı hoparlörlerin yerleşimini oturduğunuz alana göre, bazılarını da sabit olarak belirleyeceğiz.
Örneğin orta hoparlör TV’nin tam önüne yerleştirilmelidir. Subwoofer ise bunun biraz önüne ve soluna gelebilir. Arka sol ve sağın oturduğunuz yerle aynı hizada olması gerektiğini unutmayın.
Arka hoparlörleri yerleştirirken sizinle aynı yöne 90 derece bakacak şekilde yerleştirin ve daha sonra 20 derece size doğru çevirin. Böylece her ikisi de hafifçe ortaya dönmüş şekilde konumlanacaklardır.
Ön sol ve sağ hoparlör ise arka sağ ve sol ile aynı mesafede, size 30 derece açıyla bakacak şekilde yerleştirilebilir.
İdeal bir 7.1 sistemin kurulumu yukarıdaki gibi olmalı.
En sık karşılaşılan problemlerden birisi, satın alınan sistemin, kurulması beklenen odaya sığmaması ya da özellikle 7.1.2 gibi kalabalık sistemlerde her şeyin en doğru yere konmaması sebebiyle ses çıkışının doğal hissi yakalayamamasıdır.
YANSITICI/EMİCİ MALZEMELER VE ETKİLERİ
Özellikle yansıtıcı yüzeylerin bol olduğu ortamlar, ufak yankılar yaratmakta, belki tüm hengamenin içinde hemen fark edilmese bile, sesi rahatsız edici yapabilmektedir. Ahşap zeminler, boş duvarlar, camlar, ufak eşyalar ve duvarda asılı objeler sesi yansıtırlar.
Yerdeki halılar, kilimler kadar dolap ve kitaplık gibi eşyalar bu yansıtıcılığı ortadan kaldırır. Yüksek ve geniş koltuklar, kalın perdeler de orta ve yüksek frekansların büyük bölümünü çekerler. Bu da sesin derinliğinin kaybolmasına sebep olur.
Aynı sistemi başka bir odada kullansanız, farklı sonuçlar alabilirsiniz. Bu yüzden kurulacak odanın akustiği her şeyden önemlidir ve en iyi ses kalitesi için odanızda bazı değişiklikler yapmanız gerekebilir. Sesin yankısına ya da derinlik kaybına göre yansıtıcı ya da emici yüzeylere göre konum belirlemek ya da eşyaların yerini değiştirmek çözüm olabilir. Ancak elbette her odadaki her eşya da yerinden oynatılamaz. Bu durumda, üçüncü aşamaya geçelim.
Son teknolojilere göre ses sistemi kodunun okunuşu: Örneğin 7.1.2. 7 = hoparlör sayısı, 1 = subwoofer sayısı, 2 = tavan hoparlörü sayısı.
KALİBRASYON/DSP ETKİSİ
Bose ya da Sonos gibi şirketler kendi yazılımlarıyla (Sonos TruePlay ve Bose AdaptiQ) en iyi dengeyi bulacak ayarları yapabilir, cihazlarınızı kalibre edebilirler. Google da Home Max akıllı hoparlörüyle bunu yapıyor.
Her oturma odası 5.1 sistemi kaldıracak büyüklükte ve uygunlukta değil. Ayrıca büyük sistemler de küçüklerden iyi olmak zorunda değil. Parçalar arasında organik bir uyum olmalı ki ses kalitesi en iyi seviyeye ulaşsın.
Dijital sinyal işleme (DSP), üreticilere bazı fizikî engelleri ortadan kaldırarak sesi manipüle etme olanağı veriyor. Örneğin ideal bir stereo kurulumda sol ve sağ hoparlörler simetrik olarak yerleştirilir. Ancak tek bir hoparlörde DSP kullanılarak sol ve sağ kanallar birbirinden uzağa yerleştirilmiş şekilde ses çıkartabilir. Böylece ikinci hoparlörü sanal olarak yaratabilir.
Ufak alanlar için bu tip teknolojiler iyidir, çünkü ses çok uzağa gitmeden hızlı bir şekilde yansıyacaktır. Sinyal işleme, çok kanallı sistemler için bu kadar faydalı değildir, ancak kurulumdaki kalibrasyon için gereklidir.
DUVARLARA DİKKAT!
Yerleşim esnasında köşelerin kullanılıp kullanılmaması, üreticilerin tek bir yanıtı olmayan tartışmalardan biridir. Köşeye hoparlör koymak “bum efekti” yaratır ya da sınırlara yüklenmiş olursunuz, çünkü dairesel bir rezonans olmadığından bas etkisi artar. Daha basit anlatayım, hoparlörün sesi yandaki duvarlardan yankılanarak güçlenir ama duvarlar çok yakın olduğundan ses dalgaları, tek yöne, çok güçlü şekilde ilerler.
Hoparlör içerisindeki ses sürücüleri titreşerek havayı hareket ettirirler. Bu yüzden ufak bir hoparlör büyük bir odada sesi yeterince uzağa iletemez, benzer şekilde ufak bir odadaki çok büyük bir hoparlör de sesi çok hızlı hareket ettireceğinden fiziksel olarak rahatsız edici olabilir. Bu yüzden doğru boyutta hoparlörler aldıktan sonra, onları duvara dayamadan önce bir kez daha düşünün.
İLK BAS DİKKAT ÇEKER
Subwoofer meselesine gelirsek, birçok kişi bu noktada kararsız kalıyor. Özellikle video ve müzik uygulamaları için işin boyutunu değiştirebilen subwoofer’lar, kısıtlı alanlar için zorluk gibi görünebilirler. Ancak diğer hoparlörlerde olduğu gibi, duvardan ve başka hoparlörlerden bir adım uzaklıkta konumlandırarak derin baslara kavuşabilirsin.
İPUÇLARI
Ses konusunda yapacağınız değerlendirme subjektiftir, size iyi gelen başkasına gelmeyebilir. Doğru noktayı bulana kadar kalibre etmek, bu konuda bir yazılımdan yardım almak en iyisi. Daha önce de bahsettiğim Sonos TruePlay mobil uygulaması, önce odanın akustiğini keşfediyor. Bunun için uygulama ses çıkartırken onu havada sallamanız gerekiyor. Bu esnada mikrofondan gelen seslere bakarak odanın yankısını ölçen uygulama, size yapılacak ayarı söylüyor.
Yerleşimi ve ayarları elle yapacaksanız, sizi ‘ince iş’ bekliyor, kolay gelsin. Uzmanlar iyi bir sesin derinlik kadar yüksekliğe de sahip olması gerektiğini belirtiyorlar. Böylece en sıcak akustik tonlardan bir orkestranın çeşitliliğine ve gürültüsüne kadar her şey dinlenebilir.
Stereo sistemler içinse trük şöyle: Sesin görünmez, üçüncü bir hoparlörden geliyormuş gibi olması gerekiyor. Bunun içinde simetriyi tutturmalısınız.
Bir diğer ipucu da seslerin aynı zamanda gelmesi. Bir enstrümanı yankı sebebiyle geç duyuyorsanız, kurulumda bir sıkıntı var demektir.
