Ekran kartları ve işlemciler kadar depolama çözümleri de gelişmeye devam ediyor. Bir süredir hayatımızda olan SSD’lerin adeta bilgisayar dünyasını kurtardığını söyleyebilirim. Çünkü mekanik disklerin günlük işlemler için ağır kalması büyük bir sorundu. Fakat SSD’ler farklı yapılarıyla bu sorunu hızlıca kapattı. Tabii ki SSD de kendi içerisinde gelişen bir teknoloji. Bu yazımızda bir süredir takipte olduğumuz yeni PCIe 5.0 üzerine eğileceğiz. Dördüncü nesil disklerin üzerine çıkan ve oldukça iddialı PCIe 5.0 nedir, ne değildir… Gelin beraber inceleyelim.
PCIe 5.0 nedir?
Gen 5 olarak da bilinen PCIe 5.0, PCIe 4.0’a kıyasla iki kat daha veri aktarımı sağlayan bir standarttır. Ancak okuyucuları baştan uyarmak istiyorum. Teknolojide karşılaştığımız rakamlar genellikle üretici ve geliştirici tarafından verilir. Onların test ortamı ile sizinki arasında mutlaka fark olacaktır. Dolayısıyla “2 kat” iddialı olsa da teorik bir rakam. Bu rakamı elde etmek için anakart, RAM gibi diğer bileşenler de devreye giriyor. Ayrıca bir diskin gerçek kapasitesi işlem yapılan veriye bağlı olduğu için çok değişkenlik gösterecektir. Örnek vermek gerekirse 5GB boyutundaki tek bir dosyayı, 1MB’lık 5000 dosyadan daha hızlı kopyalayabilirsiniz. Uzatmayalım, siz ekran kartı, işlemci, SSD vb. her türlü üründeki değerlere şüpheyle yaklaşın.
Şimdi iyi haberlere geçelim. Fiziksel olarak PCIe 5.0, 4.0’a göre iki kat bant genişliği ile geliyor. Böyle baktığımızda mevcut 4. Nesilde yaklaşık saniyede 5MB olan yazma hızının üzerine çıkacağız anlamına geliyor. Şahsen 5MB da oldukça hızlıyken bu 7-8-10 ve yakın gelecekte 10MB’ın da üzeri rakamlar heyecan uyandırıyor.
PCIe 5.0 için ne gerekiyor?
Öncelikle AMD’nin AM5 veye Intel’in LGA 1700 anakartlarından birine sahip olmanız gerekiyor. Yani donanımı güncel tutmakta yarar var. Tabii ki geriye uyumlu olan bu standart, PCIe 3.0 veya 4.0 soketlerde de çalışıyor. Elbette bu durumda, 5.0 diskin hızı düşecektir. Yine de ufukta bir upgrade planlayan kullanıcılar erken yatırım düşünebilir.
İkinci ve daha büyük sorun ise bu disklerin henüz piyasada yaygın olmaması. Evet, piyasaya yeni çıkan bu pehlivanlardan tek tük var. En popüler ürünlerden biri de Gigabyte Aorus Gen5 10000. Cihaz hızıyla herkesi etkiliyor. Gigabyte 10MB okuma ve 9.5MB yazma vaadinde bulunuyor. Gerçek testler bu rakamlara bir hayli yaklaşıyor. Genel olarak bir önceki neslin şampiyonlarına kıyasla bu üründe %20 ile %60 arası bir artış söz konusu. Şu an için PCIe. 5.0 disklerin yaptığı en iyi şey 4K video dosyaları ile baş etmek. Evet, genellikle çok büyük parçalar halinde oluşan bu dosyalar ile montaj işiniz varsa hız farkını hissediyorsunuz. Fakat Windows işletim sistemi ile sıradan bir günde arzu edilen fark henüz oluşmuş gibi gözükmüyor. Daha önce bahsettiğim DirectStorage teknolojisi de yakın gelecekte PCIe 5.0 disklerle daha anlamlı hale gelebilir. Fakat şu an için oyunlarda büyük bir sıçrama yok.
Dikkate almanız gereken bir diğer konu da Gigabyte ile gelen soğutucu. Görüneno ki bu diskler hızlı olduğu için fazla sıcak çalışıyor. Bu nedenle de bir disk için beklenmeyecek ölçülerde soğutucu ile geliyorlar. Kasası dar olan ya da soğutma çözümleriyle alan sorunu yaşayanlar için yeni SSD’ler sorun teşkil edecektir. Benim gördüğüm şimdilik yeni disklerin artısı, önceki modelleri fiyat açısından daha erişilebilir hale getirmesi. Bahsettiğim gibi 4K, 8K gibi devasa medya içerikleri ile uğraşmıyorsanız önceki nesil de işinizi fazlasıyla görecektir. Hatta Adata’nın Legend 700 gibi saniyede 1.5MB yazma hızı sunan modeli önerilerim arasında.
