Ünlü Yunan filozofu Aristoteles, “Tekrar tekrar yaptığımız şeyiz biz… Dolayısıyla mükemmeliyet bir erdem değil alışkanlıktır.” diyerek birçok felsefi yorumda bulunduğu erdem ve ahlak ekseninde önemli bir aforizma yaratmış. Pavlok da, kendi hikmetini bu aforizma ile anlatıyor. Pavlok ne mi? Pavlok, günümüzde çok popüler olan, bileğe takılan bir giyilebilir teknoloji ürünü… Ancak, diğer tüm ürünlerden farkını şu sloganla anlatıyor: “Pavlok, yaptıklarınızı izlemekle kalmaz, sizi olduğunuz kişiye dönüştürür…”
Elektrik şokuyla uyanmanın dayanılmaz keyfi
Hemen her sabah uyuya kalmaktan şikayet ediyorsunuz. İşe, randevularınıza geç kalıyorsunuz. Saat alarmı çaldığında erteleme düğmesine basıp, yorganın içinde kıvrılmaktan vazgeçemiyor musunuz? Sizin ilacınız Pavlok o zaman… Bilekliğinizi sabah kalkacağınız süreye ayarladınız. Alarm, nazik titreşimler göderiyor ve kalkmanızı bekliyor. Şayet ertelemeye çalışırsanız küçük bir eletrik şoku gözlerinizin açılmasına neden oluyor ve adrenalin yüklenerek zinde bir şekilde ayağa kalkıyorsunuz. Bu birkaç kere daha tekrarlanınca hemen her sabah alarmdan önce çoktan kalkmış oluyorsunuz.
Pavlov’dan Pavlok’a
Pavlok’un hikayesi geçen yüzyılın başına dek uzanıyor. Rus fizyolog Pavlov adını “şartlı refleks” olarak belirlediği buluşunu 1901 yılında yaptı. Köpeklerin ağzına tekrar tekra et unu veren ve aynı zamanda zili çalan Pavlov, bir süre sonra zili çaldığında köpeklerin ağzının sulandığını gözlemledi. Pavlok da “şartlı refleks”in babasından alıyor ismini. Aslında ortaya çıkış hikayesi de bir hayli ilginç…
İşin arkasında Maneesh Sethi var. Bugüne kadar dört kitap yazan Sethi, oyun programlama konusunda çocuklara yönelik eserleriyle tanınan bir isim. Sethi, birkaç yıl önce ne zaman Facebook’a girerse ona tokat atmaları için tanıdığı/tanımadığı herkese para ödeyerek internet fenomenlerinden biri olmuştu. Dediğine göre, Facebook’a girmediğinde üretkenliği neredeyse dört kat artmış. İşte bu noktada sürekl, tokat yemek yerine başka bir fikir gelmiş aklına Sethi’nin… “Boynuma bir köpek tasması taksam, Facebook’a her girişimde bana bir şok dalgası yollasa…” düşünmüş. Fikrini yakın arkadaşı Dan Kaminsky’ye söyleyince hemen bir elektronik araç gereç dükkanına gidip ilk prototiplerini üretmişler. Prototip çalışınca Seth, Pavlok’un ortak kurucusu olacak kişiyi, Lego Mindstorms’un yaratıcısı ve Roomba’nın kıdemli mühendisi Jim Lynch’ bulmuş. Şimdi, 2015 baharında Pavlok’u piyasaya sürmek için gün sayıyorlar.
Ne kadar çarpıyor?
Elektrik çarpması çok hoş bir şey değil elbette… Pavlok’ta voltaj şiddeti 17 volt ile 340 volt arasında ayarlanabiliyor. Yetkililer, voltaj miktarına bağlı olarak, bazı kişilerin hissetmeyeceğini bile söylüyorlar, bazılarının da kahvelerini dökebileceklerini… Her ne kadar acıtmadığını söyleseler de insanın inanası gelmiyor pek.
Ceza var ama, ödül de var...
Alarm özelliğini yukarıda anlatmıştık. Peki, başka hangi özellikleri var, sizi değiştirmek için?.. Egzersiz modunu seçtiğinizde gitmiş olduğunuz spor salonlarını ve gittiğiniz gün ve saatlerinizi programlıyorsunuz. Pavlok, gittiğiniz mekanda olmadığını GPS yoluyla kontrol edince, hemen yapmış olduğunuz bu hatayı Facebook’a ihbar ediyor, ya önceden belirtmiş olduğunuz ceza bedelini ödemenizi istiyor ya da şoku yiyorsunuz. Eğer “iyi çocuk” olup da programınıza harfiyen uyarsanız, Pavlok size hediyeler, ya da kasada toplanan Pavlok kullanıcılarının ceza paralarından ödül yolluyor.
Facebook’a girdiğinizi nasıl anlıyor?
Facebook’a veya herhangi, bir siteye vs. girdiğinizi nasıl anlıyor da, size şok veriyor diye soranlar çok oluyor. İşte tam bu noktada Pavlok’un Chrome eklentisi devreye giriyor. Buraya girmemeniz gereken web sitelerinin listesini yazıyorsunuz. Sonra gelsin şok keyfi …
Sethi, ik prototipi bitirdikten sonra, Facebook ayarlarını yaparken her ziyaretinde kendisine şok verilmesini istemiş. İlk gün 5 kere şok yemiş. İkinci gün birkaç şoka inmiş… Ve üçüncü gün Facebook’u hiç ziyaret etmemiş. Tam altı yıl boyunca günde en az iki saatini geçirdiği Facebook’a aradan geçen beş günde hiç giriş yapmamış. İşte o zaman kendi kendine “Hey, ürünüm işe yarıyor!” demiş. Bu arada Sethi, Pavlok’u ilk deneyenlerin Facebook’un ilk harflerini “F… A…” diye yazarken ne kadar tedirgin olduklarından keyifle söz ediyor.
Sigara ve obezite
Alışkanlıkları, dolayısıyla kişiliğinizi değiştirmek öyle çok da kolay değil elbette… İnsanlar her zaman tembelliği tercih etmezler mi zaten. Birçok evde yatağın altında cimnastik aletleri, bir köşede de koşma bandı durmuyor mu? Şu anda 99, hemen ardından 129 ve en sonunda 149 dolarlık bir ürün olacak Pavlok’u bir çekmeceye atmak onlar için çok zor bir karar mı olacak? Sethi, “Hayır…” diyor ve ekliyor: “Özümüzde hepimiz hayvanız. Zamanımızın yüzde 40’ını farkında bile olmadan, rutinleşmiş alışkanlıklarımızın etkisiyle geçiriyoruz. Birçok kötü alışkanlığımız var, sigara içmek gibi, kötü beslenme, egzersiz yapmama sonucu obezite gibi… Pavlok’un bir çok insanın hayatını değiştireceğine inanıyorum.”
