Akıllı telefonlar artık hiç olmadığı kadar hızlı şarj olabiliyor. Bunun için amiral telefon almanıza da lüzum yok. Orta segment hatta giriş-orta segment telefonlarda da bu teknolojiye artık sıkça rastlar olduk. Bu elbette büyük bir avantaj sağlıyor ve priz başında saatlerce beklemeden 20 dakikanın bile altında bitik bir bataryayı tam şarj edebiliyorsunuz.
Bu noktada pek çok kullanıcının aklına takılan bir soru var: Hızlı şarj bataryaya zararlı mı? Batarya ömrünü kısaltır mı?
Eskiden 30W inanılmaz derecede hızlıyken, şimdi oldukça standart bir şarj hızına dönüştü. Yerini de 100W’lık yeni standarda bırakmaya başladı. Hatta bazı cihazlar 150W şarj ile piyasaya sürüldü.
Ancak daha hızlı şarj vaadi korkuyu da beraberinde getiriyor. Telefon üreticileri süper hızlı şarjı denerken, aşırı ısınma ve pilin zarar görmesi konusunda endişeler gün yüzüne çıkıyor. Peki hızlı şarjın gerçekten böyle bir zarara yol açması mümkün mü?
Batarya Nasıl Çalışıyor?
Telefon bataryaları, diğer lityum iyon bataryalar gibi, lityum kobalt oksit ve grafit olmak üzere iki katmana sahip. Lityum iyonları bir elektrolit çözeltisi aracılığıyla grafit tabakasından lityum kobalt tabakasına geçtiğinde elektronlar serbest kalıyor. Pili şarj ettiğinizde, iyonlar diğer yöne doğru geri hareket ederken daha sonra cihazınızı açıp kullandığınızda serbest bırakılmak üzere depolanıyor.
Bu enerji salınımı, uzun bir şarj seansından veya yoğun kullanımdan sonra telefonunuzun arkasından yayıldığını hissedebileceğiniz ısıyı yaratıyor. Ve bu ısı uzun vadede bataryaya zarar verebilir. Bununla birlikte, li-ion piller daha küçük ve daha verimli hale getirildi. Şarj kapasitelerini kaybetmeye başlamadan önce daha fazla şarj döngüsünü kaldırabiliyorlar.
Akıllı telefonunuzun şarj döngüsü yolun sonuna geldiğinde artık şarj olamaz hale gelir, çünkü doğal olarak bir süre sonra bataryalar ömrünü tamamlar. Bunun bir nedeni pilin içindeki elektrolit çözeltisi. Zamanla çözeltideki tuzlar kristalleşerek iyonların çözeltiden geçişini engelleyen katı maddeler oluşturabilir. Daha az iyon geçerse, daha az elektron salınır ve batarya yeni olduğu zamanki kadar güç sağlayamaz.
Bu kristalleşme, telefonunuz aşırı ısıya maruz kalırsa, örneğin hızlı şarj cihazıyla bataryaya bir kerede çok fazla güç aktarmak gibi, daha hızlı gerçekleşebilir. Bununla birlikte, aynı şey yaz gününde arabanın ön paneli gibi sıcak bir ortamda bırakıldığında da meydana gelebilir. Aşırı şarj da pillerin bozulmasına ve daha zayıf hale gelmesine neden olabilir. Bir lityum iyon hücresinin içinde hassas bir denge var ve bataryanın kapasitesinden daha fazla güç yüklerseniz bu denge bozulabilir.
Telefonlar Bataryayı Hızlı Şarj Sırasında Nasıl Koruyor?
Hızlı şarjın ilk günlerinde, piller hızlı şarj edilirken çok ısınıyordu. Telefonlar bataryadaki fazla ısıyı etkili bir şekilde tahliye edecek şekilde tasarlanmamıştı, bu nedenle aşırı ısınmaya daha yatkındılar. Mevcut telefonlar havalandırma konusunda daha iyi ve bu sorunu yaşamıyorlar.
Artık ısıyı yönetmek ve şarj sırasında bataryaya giden güç akışını kontrol etmek için özel olarak üretiliyorlar. Örneğin, telefonlar artık ısıyı bataryadan uzaklaştırmak için ısı kalkanlarına, termal katmanlara ve hatta soğutma borularına sahip. Ayrıca, artık birçok telefon, prize takılı kalsa bile pil dolduğunda gücü kesecek şekilde programlanmış durumda. Telefonlar, gerçekten ihtiyacınız olduğunda şarjı optimize etmek için davranışınızı “öğrenmelerine” yardımcı olacak şarj ayarlarına sahip. Örneğin, uyanmadan yaklaşık bir saat öncesine kadar şarjı bekletmek gibi.
Çok aşamalı şarj, hızlı şarjın aşamalı olarak gerçekleşmesini de sağlıyor. Telefonunuz en düşük şarj seviyesindeyken, bataryaya daha fazla güç yönlendirilir çünkü batarya tüm bu gücü daha kolay kabul edebilir. Hücre %100 şarj olmaya yaklaştıkça bu güç azalmaya başlar. Başka bir deyişle, telefon şarj olurken 80W güç almazsınız. Bu nedenle telefonunuzu gece boyunca alev almadan şarj edebilirsiniz.
Bazı oyun telefonları, ısıyı azaltmak ve pillerin daha düşük sıcaklıklarda çalışmasını sağlamak için özel soğutma sistemine sahip.
Hızlı Şarjı Kullanmalı mısınız?
Peki hızlı şarj telefonunuz için gerçekten o kadar kötü mü? Hem evet hem hayır. Özellikle yüksek güçte uzun süre devam ederse piliniz için kötü olabilir. Ancak modern telefonlar artık ciddi hasar olasılığını azaltmak için pil şarj yönetimi özellikleriyle tasarlanmış durumda.
Ve hızlı şarj özelinde geliştirilen bu yeni teknolojilerin birçoğunu henüz çok iyi tanımıyoruz ve zamana ihtiyacımız var. Bu soruyu kesin olarak yanıtlamak için daha fazla veri şart ve sadece üreticinin sözüne güvenmemeliyiz.
