Mobil cihazlar her alanda olduğu gibi özellikle sağlık alanında da tam anlamı ile hayatın vazgeçilmez parçası olmak yolunda emin adımlarla ilerliyor. Yakın gelecekte akıllı telefonlar, sanal doktorlarımız olabilirler. Geleceğin önemli trend konularından “Nesnelerin İnterneti” teknolojisinin vazgeçilmez ögelerinden olan akıllı telefonlar; sağlık konularında giyilebilen sensörlerden aldığı bilgileri, doktorlarımıza aktarıyor olacaklar.
Bu haftaki yazımda; mobil cihazlar ile sağlık sektöründeki yeni teknolojilerden bahsetmek istiyorum.
Geçmişte sadece filmlerde olan, günümüzde artık hayatın bir parçası haline gelen giyilebilir teknoloji; büyük bir çıkış yakalamış durumda. Özelikle sağlık alanında geliştirilen uygulamalar ve teknolojiler, kullanıcılar tarafından büyük ilgi görüyor.
Cambridge araştırma şirketinin yaptığı bir proje kapsamında; akıllı telefon ile entegre çalışan akıllı insülin iğnesi geliştirildi. KiCoPen adı verilen bu iğne sayesinde, hastaların kullandığı insülin miktarı direk doktora gönderilebiliyor. Bu çalışma sonucunda doktor hasta ilişkisi zamana yayılabiliyor. Gerekli müdahalenin yapılması çok daha kolay ve sağlıklı oluyor.
Araştırma ve geliştirme şirketi Xerox PARC, giyilebilen sağlık teknolojisi konusunda yaptığı çalışmalar ile öne çıkmış durumda. Xerox PARC’ın üzerinde çalıştığı giyilebilir sağlık teknolojileri adeta geleceğin sağlık sektörünü gözler önüne seriyor. Firmanın geliştirdiği sağlık çipleri, 3D yazıcılarda basılabiliyor ve eczanelerde bile satılabileceği düşünülüyor. Hastanın vücuduna yara bandı gibi yapıştırılabilecek akıllı sağlık çipleri, nabız, tansiyon, şeker gibi verileri anlık kontrol ederek, acil sağlık sorunlarını önceden saptayabilecek ve gerekli yerlere bilgi göndererek önlem alınmasını sağlayabilecek.
Akıllı sağlık çipleri hastaların olduğu kadar doktorların da hayatını kolaylaştıracak. Örneğin, cihazlar; kalp ritim bozukluğu olan hastanın kalp atış hızını ve EKG’sini doktorların anlık olarak takip etmesini sağlayabilecek.
Akıllı çipler, özellikle şeker hastalarının da hayatını kolaylaştıracak. Xerox PARC’ın üzerinde çalıştığı çipler sayesinde, vücudun o anki şeker seviyesi kontrol edilerek, insüline ihtiyaç duyulduğunda sistemin gerekli olan miktarı hastaya vermesi sağlanacak.
Dünya genelinde mobil teknoloji kullanılarak gerçekleştirilen çalışmalardan bahsedecek olursak; İngiltere Sağlık Bakanlığı, 238 aile hekimiyle beraber 6 bin 191 kronik hastayı uzaktan mobil takip teknolojileriyle izliyor. Bu sayede kronik hastalıklara bağlı engellenebilir ölümlerde yüzde 45, acile başvurularda yüzde 20 ve hastalık komplikasyonlarına bağlı hastanede yatılı konaklamalarda yüzde 14 azalma olduğu raporlarda yer alıyor.
İsveç’te mobil teknolojinin büyük bir kısmı, sağlık sektöründe şimdiden başarıyla kullanılmaya başlamış durumda. İsveç’te, cerrahlar ve radyologlar, tabletlerle CT taramalarını üç boyutlu inceleyebiliyor, karmaşık kemik kırıklarını nasıl tedavi edebileceklerine daha iyi karar verebiliyorlar. Sahada ise hemşireler, hasta geçmişlerini görüntülemek ve güncellemek, reçeteleri ve dozları kontrol etmek ve hatta ayrıntıları konuşmak için iş arkadaşlarıyla uzaktan iletişim kurabiliyorlar.
Ülkemizde de akıllı telefon kullanılarak sağlık alanında gelişmeler oluyor. Kırıkkale Üniversitesi Meslek Yüksek okulu Kimya ve Kimyasal İşleme Teknolojileri Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Hakan Çiftçi’nin koordinatörlüğünü yapılan “Kağıt Temelli Kolorimetrik Glikoz Sensor Geliştirilmesi ve Akıllı Telefon Kullanımı ile Glikoz Ölçümleri” isimli proje, TÜBİTAK tarafından kabul edildi. Yapılacak olan bir proje kapsamında glikoz tayin için cep telefon kullanılması planlanıyor. Bu yöntem ile hızlı, ekonomik, laboratuvar dışı ölçüm cihazları arasında mevcut sistemlere alternatif ölçüm sistemlerinin geliştirilmesi düşünülüyor. Araştırma sonucunda; geliştirilen yöntem düşük maliyet, kısa ölçüm süresi, uygulanabilir, karmaşık ve pahalı olmayan cihazlarla ve sadece akıllı telefon kullanımıyla analiz yapılabilmesi gibi avantajlar içeriyor.
Özellikle nanoteknoloji ve yapay zeka ile daha da güçlendirilmiş olacak mobil teknoloji, en çokta sağlık sektöründe kendini gösterecek. Cep telefonlarının bir görüntüleme cihazı olarak kullanabileceği düşünüldüğünde, sektörün ne kadar büyük bir potansiyel taşıdığı ortaya çıkacaktır.
