Linux, Windows işletim sistemi gibi bir işletim sistemidir. Çoğu akıllı telefon ve tabletlerde kullanılan işletim sistemlerinin temelinde Linux çekirdeği bulunur. Günümüz teknolojisinde sıklıkla kullanılmaya başlanılan akıllı televizyonlar, buzdolabı, ısıtma sistemleri, güvenlik sistemleri hatta ampullerde bile Linux kullanılmaya başlanmıştır.
Bu haftaki yazımda, Linux işletim sistemi hakkında fikir sahibi olmak isteyenler için kısa bilgiler verip, Linux’a geçmeli miyim? Sorusuna cevap bulmaya çalışacağım.
GNU / Linux nedir?
Linux ile ilk tanışıldığında GNU kelimesi oldukça sık karşılaşılan bir terim olarak karşımıza çıkar. GNU’yu Linux işletim sistemini tamamlayan yazılımların proje ismi olarak ifade edebiliriz. GNU / Linux yerine direk Linux terimi kullanılabilir. GNU projesinde, Linux çekirdeği kullanılarak gerçekleştirilen ve birlikte çalışan uygulamalar bulunur.
Linux dağıtımı nedir?
Linux dağıtımlarını anlatırken şu örnek oldukça öğretici oluyor. Linux işletimini gömülü olarak kullanan bir akıllı buzdolabı, sadece Linux çekirdeği ile kontrol edilmez. Aynı zamanda birilerinin termostat’ı kontrol etmek için yazılım geliştirmesi ve cihaz sürücülerini yazması gerekir. Diğer taraftan sıcaklığı gösteren bir ekran da ortaya konmalıdır. Yani buzdolabını akıllı hale getirmek için sadece Linux kullanmak yeterli değildir. Linux dağıtımları da, Linux çekirdeğinin üzerine giydirilen bir elbise gibi, farklı amaçlar için farklı giysilerin tasarlanması anlamına gelir. Yukarıda GNU’yu anlatırken de ifade ettiğim gibi; Linux üzerine farklı GNU araçları ile farklı uygulamalar geliştirilerek, dağıtım paketlerini oluşturuluyor.
Neden birçok Linux dağıtımı var?
Linux dağıtımlarının fazla olmasının nedeni; açık kaynak işletim sistemi kullanmak isteyenlerin, standart bir paket yerine, işletim sisteminin istediği kadarını kullanma gibi bir özgürlüğe sahip olmasıdır. Diğer deyişle; kullanılan işletim sisteminde ihtiyaç olmayan bileşenler yerine, sadece istenilen özelliklerin kullanılması için özel olarak paketlenmesi şansının bulunmasıdır. Bu sebeple, farklı zevke ve işe hitap eden farklı Linux dağıtımları bulunur. Bir firma kendi açık kaynak kodlu uygulamasını geliştirip, ismini de kendi firma adını verebilir. Örneğin, Fedora dağıtım paketi yeni özelliklere çok kısa sürede adapte olabiliyor olmasına rağmen, Debian dağıtımı daha kararlıdır. Linux’ta dağıtımlar arasında oldukça fazla seçenek bulunur.
Hangi Linux dağıtımını Kullanmalıyım?
İlk başlayanlar için hangi Linux dağıtımını kullanmalıyım sorusuna cevap vermek kolay değildir. Her kullanıcının farklı ihtiyacı olabilir. Hangi dağıtımı kullanmalıyım? sorusu yerine, hangisinden başlamalıyım? sorulduğunda daha kolay cevap verilebilir. Linux mantığını anlamak için ilk etapta daha görsel bir arayüze sahip dağıtım ile başlayıp, ilerde gerekirse tamamen minimize edilmiş bir paket kullanılabilir.
Başlangıçta kullanılabilecek dağıtımların başında; CentOS, Fedora, Ubuntu gibi paketler gelir. Bu isimlerin kendi fikrim olduğunu da söylemeliyim. Dağıtımlar konusunda distrowatch adresinden ayrıntılı bilgi alınabilir.
Linux gerçekten ücretsiz mi?
Çoğu Linux dağıtımı ücretsiz olarak sağlanır. Ticari bir amaç için kullanıldığında bazı dağıtımlarda destek verilmesi için ücret talep edilir. Linux dağıtımlarının çoğu, Linux için sağlanan araçların çoğu, düzenlemek ve paketleyip yeniden dağıtmak için ücretsiz olarak indirilip, kullanılabilir.
Linux dağıtımlarını nerede deneyebilirim?
Linux’un bir bilgisayara sıfırdan yüklenmesi, bilgisayardaki ikinci işletim sistemi yanına yüklenmesinden daha kolaydır. Bilgisayarınızda sanal bir ortam oluşturup, paketleri deneyebilirsiniz.
Twitter takip için @salihertugrul
