Kripto paralar konusu, günümüz yatırımcılarının ve teknoloji uzmanlarının bugün ortaklaşa analiz yaptıkları konuların en başında geliyor. Kripto paralar ve blockchain sistemi üzerine 10 yıllık bir geçmiş olmasına rağmen, hemen hemen son 1-2 yıldır bu konunun üzerine araştırmaların ve çalışmaların arttığını söyleyebilirim. Bitcoin ile tanınan bu piyasaya, daha sonra farklı oyuncuların da pazara girdiğini; nihayetinde ülkemizde de milli oluşumların bu konuda gelecek vaadeden çalışmalar yaptıklarını gözlemliyoruz.
Bütün bunlara rağmen hemen herkes ciddi bir kafa karışıklığı yaşıyor. Özellikle Bitcoin’in yaşadığı sert düşüşün ardından ciddi bir piyasa analizine, devletlerin gözünden kripto paraların nasıl değerlendirildiğini anlamaya, blockchain sisteminin bugününe ve yarınına dair cevaplara ihtiyaç duyuyoruz. Bugün sizler için bu cevapları ben değil, bu konunun uzman isimlerinden biri olan; aynı zamanda Intexcoin CEO’su Sn. Erdoğan KÖSE verecek. Kendisi, röportaj talebimizi kırmayarak, merak edilen soruları oldukça açıklayıcı biçimde yanıtlama nezaketini bizler için gösterdi. Kripto para dünyasına ilişkin merak ettiğiniz hemen her sorunun yanıtını bu yazıda bulacağınıza inanıyorum.
Blockchain teknolojisinden kısaca bahseder misiniz? Blockchain teknolojisi nedir?
Günümüz dünyasında teknoloji, insan aklının alamayacağı noktalara ulaştı. İnsanoğlu da bu gelişmeden maksimum fayda sağlamak için çabalıyor. Dünyada artık makro değil, kod destekli mikro sanayi dönemine geçiliyor. Eski, büyük, hantal makinelerden daha gelişmiş; pratik ve yenilikçi teknolojilere doğru bir evrilme söz konusu. Akıllı ürünler ve robotlar çeşitli yazılım programları sayesinde insanın altından kalkabileceği bütün işleri yapabilme potansiyeline sahip. Kripto para altyapısı olan Blockchain teknolojisi de bu bağlamda oldukça dikkat çekiyor. Artık en geniş anlamda güvenlik ihtiyacı büyük bir sorundur ve bu sorunun şu an bilinen en iyi çözümü Blockchain’dir. Bankacılık altyapısından veri güvenliğine, tapu kayıtlarından telif haklarının korunmasına kadar birçok alanda bu teknoloji çok önemli bir araçtır. Aynı zamanda kaynak ve zaman tasarrufu, geleceğimiz açısından çok önemlidir. Bu yeni yazılım teknolojisi belki de insanlığın günümüze kadar olan tüm zaman maliyet denklemini değiştirmeye de adaydır. Biz Blockchain’i bir bütün olarak ele alıp birçok sorunlu alan için projelerimizi hayata geçirmeye başladık bile. Devletlerin bu alana ilişkin ilk katı tutumlarını yumuşatması ve bazı devletlerin bu teknolojiyi tanınması da ilerisi için çok önemli adımlar.
Blockchain şu an dünyadaki en güvenli teknolojidir ve günümüzde bu teknoloji altyapısını kullanan birçok proje hayata geçiriliyor. Kripto paralar da bu teknolojiyi kullanarak birçok soruna çözüm olduğu gibi, insanların bu teknoloji sayesinde tüm dünyada kripto paralara yatırım yapmasını sağlıyor. Tabi ki her ağa bağlı sistemde olduğu gibi yüzde yüz bir güvenlik beklenmemeli. Ama bu, Blockchain teknolojisi için neredeyse yok denecek kadar az bir risktir. Yatırım konusu ise ayrıca önemli bir meseledir. Tıpkı Forex veya borsada olduğu gibi kripto paralarda da yüksek kâr ve zarar etme riski vardır. Aralarındaki tek fark, diğerlerinde olamayacak kadar hızlı ve yüksek karlara ulaşma potansiyelidir. Fakat hızlı ve büyük zararlar da mümkündür. Yatırımcıların bunu iyi anlaması ve riskleri her zaman göz önüne alarak yatırım yapmaları önemlidir.
Kripto paraların geleceği hakkında neler söylemek istersiniz? 2019 beklentileriniz nelerdir?
2018 yılı, kripto para piyasası için pek iç açıcı geçmiyor. Beklentiler 2019’a kaldı. Benim de tahminlerim bu yöndedir. 2019’un iyi ve güçlü değer artışlarının yılı olacağı öngörülüyor. Piyasaların neredeyse 1 yıldır ayı piyasasından çıkamaması yatırımcıyı tedirgin etse de bu bazıları için fırsat olarak görülüyor. Kısacası yatırımcının umutlu bekleyişi devam ediyor. Neler olacağını hep birlikte bekleyip göreceğiz.
Devletler kripto paralara nasıl bakıyor? Ülkemizde bu konuyla ilgili girişimler mevcut mu?
Hemen her gün tüm medyada devletlerin, global şirketlerin bu alanda yaptıkları proje ve işbirliklerinin haberlerine tanıklık ediyoruz. Özellikle Malta, bu alanda neredeyse başkent olma yolunda hızla ilerliyor. Sektörün büyük oyuncuları ve teknoloji şirketleri Malta’da konuşlanmaya başladılar. Biz de bu alanda girişimlerimizi sürdürüyoruz. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Başkanı geçtiğimiz günlerde, 2019 yılında dijital paralarla ilgili ciddi gelişmelerin olacağını açıkladı. Önümüzdeki yıl ICO’ların sermaye piyasası disiplinine girmesi için bazı çalışmaların yapılacağını belirtti. Bunlar çok olumlu ve yüzümüzü güldüren gelişmeler. Diğer ülkeleri de inceleyip, burada Türkiye’yi doğru konumlamak gerekiyor. Gönül ister ki; ülkemiz bu alanda daha atak olup, hızlı aksiyon alabilsin ve bayrağı bizler taşıyalım. Dünyanın gittiği bu yönde, biz de ülke olarak geleceği inşa edenler arasında yer alalım.
Kripto para dünyasının güven ile ilgili sorunları var. Bu sorunları aşabilmek adına neler yapılması gerekiyor?
Henüz on yıllık bir geçmişe sahip olan bu alanın rayına oturması ve doğru anlaşılması için biraz daha zamana ihtiyacı var. Gelişen iletişim altyapısı, işleri daha da kolaylaştırıyor. Konu para olunca doğal sonuç olarak insanlar buradaki potansiyel kâra ve kazanca odaklandı. Ancak bu alan çok daha büyük bir felsefe barındırıyor. Dünya artık eskisi gibi olmayacak. İnsanlık gelişim ve değişim aşamalarında çok yol aldı. Daha da hızlanarak Sanayi Devrimi’nden internete ve şimdi de koda dayalı konsensüse gidiyoruz. Bunun getireceği fayda çok alanda paradigma değişikliği getirecek. Konu sadece kâr ve zarara indirgenemeyecek kadar önemlidir. Doğru okumak ve anlamak gerektiğini düşünüyorum. Biz de hem kazanç tarafı ile hem de toplumsal fayda ve değişimlerine odaklandık.
Kripto paralarda riskler ve fırsatlar nelerdir?
Geçen yıl kripto paralarda yaşanan olağanüstü yükseliş, bir anda tüm dünya üzerinde şok etkisi yarattı. Ünlü iş adamlarından ekonomistlere kadar herkes bir anda kripto paralar hakkında yorumlar yapmaya başladı. Bu yükseliş sayesinde insanlar krediler çekerek, kenardaki yatırımlarını bozdurarak, malını mülkünü satarak kripto paralar almaya başladı. Son derece kontrolsüz ve acemice yapılan yatırımların çoğu da aslında 2018 başındaki düşüşle büyük hüsrana uğradı. Bu büyük silkeleme, gerçek ve akıllı yatırımcıları çok fazla etkilemedi. Bugün gelinen noktaya baktığımızda kripto paraların öncüsü ve lokomotifi sayılan Bitcoin, 2018’de epey bir düşüş yaşadı. Bitcoin’in kazandığı değer büyük olduğu için tekrar bir yükselme için de büyük hareketler gerekiyor. Kısacası balina denen büyük yatırımcıların taşın altına elini koyması gerekiyor.
Bitcoin’in hantallaşmasının ardından alternatifler arayan yatırımcılar, 2019 yılında alt coinlere yönelecek. Piyasada şu an çok fazla alt coin var ve bu alt coinler küçük hareketlerle bile yatırımcılara kazanma fırsatı sunuyor. Fakat her alt coine de güvenmemek gerektiğini belirtmeliyim. Piyasaları iyice araştırıp, ince eleyip sık dokumak gerekiyor. Özellikle alt yapıları sağlam temellere dayanan, projelerle desteklenen ve doğru yatırımlarla büyüyen alt coinler yatırımcılar için daha cazip olabilir.
Peki dünya neden dijital paraya yönelmeli? Dijital paraların doğaya ve insanlığa katkısı nedir?
Bu yöneliş kaçınılmazdır. Çünkü artık internet dünyasında yaşıyoruz, giderek daha da sanal bir dünyanın içine doğru giriyoruz. Her anımızı sosyal medyada paylaşıyoruz. Kimlikler, kişilikler sanallaşırken, ticaretin bunun dışında kalması mümkün değil. Bu, aynı zamanda tüm insanlığın dünya üzerinde coğrafi ve siyasi sınırsızlığına doğru da bir gidiştir. İşte tam da bu nedenlerden dolayı para dijitalleşti; önce plastik karta dönüştü sonra da kripto paraya.
Kişisel olarak, kripto paraların çevre ve sağlığa olan katkılarının bile bu alana yönelmek için çok geçerli bir neden oluşturacağına inanıyorum. Örneğin; paranın üretiminin ağaçtan başlayarak doğaya verdiği zararları bir düşünün, buna bir de dolaşımdaki paraların taşıdıkları bakteri ve mikropların insan sağlığına olumsuz etkilerini ekleyin. Bunların telafisi için harcanacak çözümlerin dolaylı olarak paranın üzerine bir yük daha getirdiğini biliyoruz. Ayrıca kripto paralar sayesinde dolaşımda kaybolan ve yıpranan paraların yerine sürekli para üretiminin de önüne geçmiş olacağız. Kağıt ve metal paraların saklanmasının çok büyük maliyetleri var. Banka ve merkez bankalarının paraları depoladıkları yerlerden tutun da bunların korunmasının, özelliğinin bozulmadan saklanmasının ne kadar zor ve maliyetli olduğunu da biliyoruz.
Oysa kripto paralar söz konusu olduğunda, internet ortamından tutun da bir USB bellekte ya da bir A4 kağıda basılmış QR kodda bile dünyanın üretilmiş ve üretilecek tüm paralarını saklayabilirsiniz. Bu inanılmaz değil mi? Darphanelerden kasalara kadar birçok alan daha verimli işler için kullanılsa nasıl olurdu? Kasalar işlevsel eşyalara, darphaneler de kültür sanata ve eğitim merkezlerine dönüştürülmelidir.
Sosyal yardımlar ve bunların şeffaf bir şekilde takibi, bu teknoloji sayesinde mümkün olacak. Bunun için çok önemsediğimiz bir projemiz var. Kendi web sayfamızda bu konuyu detaylıca anlatmaktayız.
Uzayda kolonileşmenin, Ay ve Mars’a yerleşme planlarının yapıldığı bir dünyada sanırım buralara kimse darphane kurmayı plânlamıyor. Daha medeniyetimiz uzaya yerleşmeden kripto paralar, üretim teknolojilerinden dolayı çoktan uzaya vardı bile. Biz de ürettiğimiz kripto paramız için Mars’ın parası diyorduk, bizler gidemesek bile paramız Mars’ı da geçip uzaya dağıldı bile.
Son olarak, sizin eklemek istedikleriniz nelerdir?
Dünya hiç olmadığı kadar hızlı değişiyor ve dönüşüyor. Bunun dışında kalamayız. Bizler de değişime ayak uydurmak ve hatta değişime yön verecek işler yapmalıyız. Bu da ancak doğru okumak, öğrenmek ve çaba sarf etmekten geçer.
Kripto paralar sadece yukarıda bahsedilen faydalarından ibaret değiller. Üretim teknolojisi daha şimdiden finans alt yapısından, iletişim, eğitim, adalet ve yönetim sistemlerine kadar birçok alanda hayatımıza ve medeniyetimize yeni bir bakış ve değişim getirdi. Bunları yaşayıp göreceğiz. Bu sistemin ülkemize sağlayacağı katkılar için bir an evvel çok sıkı çalışmaya başlamalı ve bu alanda insanımızı şimdiden yetiştirmek zorundayız.
Biz kendi adımıza kurduğumuz şirketimizle 3 yıldır projeler yaparak, ürettiğimiz kripto paramız olan Intexcoin’i ve projelerimizi tüm dünyaya tanıttık. Sadece tanıtımla kalmayıp hemen hepsinde de hayata geçirdik. Test edilmiş işleyen bir sistemimiz var. Şimdi daha büyük bir alana açılmaya hazırlanıyoruz. Kolay değil birçok zorluğu göğüslemek ve kötü niyetli birçok faaliyetin etkisinden de kurtulmak için çok çabalıyoruz. Yatırımlarla ve pozitif yönde gerçekleşen her yeni atılımla, daha da fazlasını başaracağımıza eminiz.
Şunu bir kez daha belirtmeliyim ki yatırım yapacak olan herkes, riskleri de göz önünde bulundurmalı ve mantıklı makûl hareket etmelidir. Bu tür yatırımlarda çok iyi kazançlar olabileceği gibi, zararların da oluşma ihtimalini göz önünde bulundurmalıdırlar.Birlikte başarabiliriz. Neden olmasın?
