Dünya Kupası geride kaldı ama hala konuşulmaya devam ediyor. Finalde Arjantin’in Fransa’yı penaltılarla yenerek kupayı kaldırdığı sansasyonel maçtan belki de daha fazla maçın ardından kupa töreninde yaşananlar medyanın asıl ilgilendiği konular oldu. Dünyaca ünlü Arjantinli oyuncu Messi’nin kupa kaldırırken giydiği siyah tülden zincir restoran sahibi Nusret’in sahaya girip futbolcularla verdiği pozlar henüz gündemden düşmüş değil. Bu magazinsel gelişmelerin gölgesinde kalsa da Katar’da gerçekleşen bu Dünya Kupasında ilk kez kullanılan bazı teknolojiler var ki, bence en az Messi ya da Nusret kadar konuşulmayı hak ediyorlar. Elektrikli otobüslerden teknolojik palmiyelere yenilikçi uygulamaların damgasını vurduğu son dünya kupasının dikkat çeken teknolojilerini bir araya getirdim.
Gelişmiş stadyum soğutma teknolojisi
Dünya Kupasında kullanılan teknolojiler arasında ilk dikkat çeken statlardaki gelişmiş soğutma teknolojileri oldu. Malum Katar sıcak memleket. Turnuva Katar’a verildiği günden itibaren hava koşullarının maçlara olası etkileri konuşulmaya başlanmıştı. Ancak bu sorun turnuva için inşa edilen 7 stada yerleştirilen gelişmiş soğutma teknolojisi ile aşıldı. Stadyum koltuklarının altına ve sahaya yakın yerlere yerleştirilen soğuk hava püskürten hava kanalları sayesinde maçlar esnasında dışarıdaki hava kaç derece olursa olsun tribünlerde ve sahada hava sıcaklığı 18 ila 24 dereceyi gösterdi. Ayrıca stadyum yakınlarında yerin altına inşa edilen soğuk su ile doldurulmuş borular ve eşanjörler ile elde edilen 40 bin litrelik soğuk su ile ertesi günkü maça soğuk hava sağlandı. Bu işlemler için enerji ise Doha’ya 80 km uzaklıkta inşa edilen güneş enerjisi panellerinden sağlandı.
Yapay zekalı top
Bu dünya kupası için Adidas tarafından tasarlanan sensör donanımlı “Al Rihla” isimli top da en az soğutma teknolojileri kadar dikkat çekici bir diğer teknolojik detay oldu. Top, doğru ofsayt kararları vermeye yardımcı olan IMU sensörü ile donatılmış. Topun merkezine yerleştirilen sensör, 500 Hz tarama hızına sahip. Bu sensör, ofsayt pozisyonlarında topun ayaktan çıktığı anın belirlenmesine yardımcı olarak maçlardaki kritik pozisyonlarla hakemlerin en önemli asistanı oldu. Diğer yandan tasarımı topun havada giderken çok daha yüksek hızda kalmasını sağlıyor. Bu da topun bir diğer yenilikçi özelliği. Diğer yandan sensördeki batarya, topun hareketiyle kendi kendine şarj oluyor.
Yarı ofsayt teknolojisi
Dünya Kupasında öne çıkan bir diğer teknoloji yine ilk kez kullanılan yarı otomatik ofsayt uygulaması oldu. Buna göre topu izlemek için stadyumun çatısının altına monte edilmiş 12 özel izleme kamerası ve her bir oyuncunun saniyede 50 kez tespit edilecek 29 veri noktasını kullanarak sahadaki tam konumlarını hesapladı. Toplanan 29 veri noktası ile ofsaytlar tespit edildi. Top ayaktan çıktığı anda hangi oyuncunun hangi uzvunun önde olduğu yapay zeka tarafından tespit edildi. Ofsayt pozisyonunda olan bir hücum oyuncusu tarafından top her alındığında, video operasyon odasındaki görevlilere otomatik ofsayt uyarısı gitti. Ayrıca bu veri noktaları, pozisyonları detaylandıran bir 3D animasyona dönüştürüldü ve bu animasyonlar, stadyumdaki dev ekranlarda ve TV’lerde gösterildi.
Son teknolojik statlar
Katar’da Dünya Kupası için inşa edilen statlarda kullanılan ilginç teknolojik detaylar da futbol severlerin fazlasıyla ilgisini çekti. Renk değiştiren Education City stadyumu bunlardan biri. Cephesinde, elmas benzeri geometrik desenler kullanılan stat, bu sayede güneşin hareketine göre Güneş hareket ettikçe beyazdan griye doğru farklı renklerde görünüyor. Modüler inşa tekniğine sahip ilk stadyum olan Stadyum 974 ise diğer dikkat çeken stat oldu. 974 adet nakliye konteynırları kullanılarak inşa edilen stat, Dünya Kupası bittikten sonra saatler içerisinde demonte edildi. Stat ayrıca Aerobik çatı mimarisi sayesinde doğal bir havalandırma sistemine sahipti.
Jamaheer ve FIFA Player uygulamaları
Futbol seveler, 2022 FIFA Dünya Kupası ile ilgili aklına takılabilecek her türlü bilgiye Jamaheer uygulaması ile anında ulaştılar. Maç ve futbolcu istatistikleri yanında haber ve etkinlikleri yakından takip ettiler. Uygulama ile taraftarlar da paylaşım ve yorumlarla futbol coşkusuna katkıda bulundular. Taraftarlar kendilerine özel profil sayfaları oluşturarak, fotoğraf, video paylaşımları yapıp, diğer taraftarlarla yorumlar ve paylaşımlar üzerinde etkileşime geçtiler. Dünya Kupası heyecanına ek her gün düzenlenen yarışmalarla futbol bilgilerini kanıtlayıp, ödüller kazandılar. Taraftarı oldukları takım ve futbolcular ile ilgili detaylı bilgilere ulaşıp, gelişmelerden anlık haberdar oldular. Öte yandan Jamaheer uygulamasının Katar Aspire Zone inisiyatifiyle 2022 FIFA Dünya Kupası sonrasında da tüm futbol tutkunlarını bir araya getirmeye devam edeceğini not etmiş olalım. Dünya Kupasında kullanılan diğer diğer uygulama FIFA Player ile futbolseverler turnuvadaki tüm oyuncuların detaylı istatistikleri takip edilebildiler. Gol, asit, pas gibi klasik veriler yerine daha önce futbolda kullanılmamış ortalama hız, 25 km/h üzerindeki depar sayısı, oyun hattına sadıklık, topa sahip oyuncuya uygulanan baskı miktarı gibi yeni verilerin yer aldığı uygulama son derece ilgi çekti.
