Fotoğrafçılıkta kompozisyon, en kısa tanımıyla bir fotoğrafın estetik ve görsel çekiciliğini belirleyen temel bir etkendir. Kompozisyon kuralları ise, çekilen fotoğrafların ne şekilde kadraja alınacağını ve etkileyici bir görsellikte nasıl sunulabileceğini belirler. Kompozisyon kurallarının doğru uygulanması, etkileyici ve dikkat çekici fotoğraflar oluşturmak için temel bir gerekliliktir.
Fotoğrafçılıkta Kompozisyon Kuralları
Aşağıda fotoğrafçılıkta kompozisyon kurallarının ne şekilde uygulanabileceği hakkında açıklamaları maddeler halinde sıraladım.
Altın Oran
Fotoğrafçılıkta Altın Oran kuralı, çerçeve (kadraj) alanını küçük dikdörtgen parçalara altın oran noktaları ile bölünmesidir. Fotoğrafı çekilen ana obje veya manzara bu noktaların üzerine konumlandırılarak daha dengeli ve daha estetik bir görünüm ortaya çıkar.
Dengeli Bölme
Çerçevenin her iki tarafında da kadraja alınan görüntünün eşit ağırlıklı olarak dağıtılmasıdır. Ortaya çıkan fotoğraf izleyiciye daha estetik ve dengeli bir görüntü sunar. Çekilecek fotoğrafın ana ögesi tek bir tarafta olması yerine çekim alanının dengeli olarak iki alanda da kullanılır.
Simetri ve Asimetri Durumu
Fotoğrafı simetri veya asimetri teknikleri kullanarak değişik kompozisyonlarda kurgulanmasıdır. Simetrik kompozisyon fotoğrafta dengeyi hissettirirken asimetrik teknikle çekilen fotoğraflar daha aykırı ve değişik bir görünüm sağlar.
Uzun Pozlama
Uzun pozlama tekniğinde fotoğraf makinesinin diyaframını uzun süre açık bırakılarak çekim yapılır. Özellikle gece çekimlerinde bu kompozisyon tekniği çok kullanılır. Hareketli ögelerin izlerini yumuşatır ve bulanıklık etkisi oluşturur. Böylece sabit öge net kalır ve belirgin bir şekilde görünür. Dolayısıyla fotoğraftaki hareket etkisi ile fotoğrafın daha derin bir şekilde algılanması sağlanır.
Üçe Bölerek Çekim
Kadrajı üç eşit parçaya bölerek, bu üç alan dengeli ve ilgi çekici bir kompozisyon oluşturma durumudur. Çekim alanı dikey veya yatay olarak üç eşit bölüme ayrılır ve ana unsurlar bu bölgelere dengeli yerleştirilerek istenen kompozisyon oluşturur.
Odak Noktası
Odak noktası kompozisyon kuralı izleyicinin dikkatini odağa çeker ve kompozisyonu çok daha etkileyici hale getirir. Ana öge kadrajın odağına alınır ve izleyicinin sadece odağa alınan ögeye yoğunlaşması istenir. Eğer arka planı bulanıklaştırırsanız ana unsurlar ön plana çıkar.
İnsan Unsurlarına Yer Vermek
Her zaman insan unsurları kompozisyonunuzun bir parçası olmalıdır. İnsan figürünü bol bol kullanarak fotoğrafa duygusal bir boyut katın. Bunu yapmanız fotoğraf severlerin fotoğraf ile daha kolay duygusal bağ kurmasını sağlar.
Doğru Renk ve Kontrast
Çekim yaparken doğru renkleri kullanır ve kontrastı da iyi ayarlarsanız kompozisyonun görsel etkisini artar. Doğru renk ve kontrast doğru kullanıldığında çekilen fotoğraflar estetik açıdan aşırı dikkat çeker.
Tekrarlayan Desen ve Şekiller
Kadrajınıza tekrar eden desen veya şekilleri alırsanız çektiğiniz fotoğraf görsel olarak daha fazla ilgi çeken bir kompozisyon haline gelir. Bu kompozisyonun izleyiciye verdiği tekrar eden motiflerin estetik gücü oldukça ilgi çeker.
Ortak Bağ Kuralı
İki veya daha fazla ana etken arasında bir bağ kurarak kompozisyonun güçlendirilmesidir. Çünkü fotoğraftaki ana ögeler arasındaki bir etkileşim olursa fotoğraf daha ilgi çekici hale gelir.
Fotoğrafçılıkta kompozisyon kuralları genel olarak fotoğraf çekenlerin becerilerini geliştirerek etkileyici görüntüler oluşturmasına yardımcı olur. Lakin yukarıda bahsi geçen her bir kuralı ancak deneyerek ve çekim çalışmalarını artırarak tecrübe kazanırsınız. Ne kadar çok belirli bir kompozisyon üzerine çalışma yaparsanız o konuda ustalaşacağınızı göreceksiniz.
