DSLR fotoğraf makinelerinde objektifin takıldığı bölümün hemen yanında bulunan minik tuş alan derinliği ön izlemesi yapmamıza yardımcı olur.
Dijital SLR olarak tabir edilen objektifi değiştirebilen prizma sistemli vizöre (bakaç) sahip olan fotoğraf makinelerinde objektif bağlantısının yapıldığı (bayonet) bölümün bazen sağında bazen de solunda (markaya göre değişiyor) minik bir tuş bulunur. Bu tuşa basılı tutulduğunda etkisi görünen bir efekte sahiptir. Bu tuşun görevi ise basılı tutulduğunda diyaframın etkisini vizörden göstermektir. Bu etki açık diyaframlarda çok anlaşılmasa da f8, f11 ya da f16 gibi kapalı diyaframlarda daha açık olarak görülür.
Her ne kadar konumuz olmasa da yeri gelmişken alan derinliğinin ne olduğundan da biraz bahsetmek gerekiyor: Alan derinliği kadraj içinde net olan konunun önü ve arkasındaki net alanın tamamına verilen isimdir. Yani bir insan fotoğrafı çekiyorsanız onun belli bir mesafe önü ve arkası net olur. Alan derinliğinin az ya da çok olması yani net alanın küçük ya da büyük olması fotoğrafçıya anlatım kolaylığı sağladığı gibi fotoğrafa bakan kişinin konuya odaklanmasını sağlar. Genel olarak portre fotoğraflarında alan derinliğinin az olması, manzara fotoğraflarında da çok olması beklenir. Alan derinliği objektifin odak uzaklığına, diyaframa ve fotoğraf makinesinin konuya uzaklığına göre artar ya da azalır.
Neden böyle bir tuşa ihtiyaç var
Filmli fotoğraf makineleri zamanından bu yana SLR ya da DSLR modellerde kullanılan alan derinliği tuşu, diyaframın etkisini fotoğraf çeken kişiye göstermek için kullanılır. Fotoğraf makinelerinin yapısı gereği vizör her zaman net ve parlak bir görüntü gösterir. Bunun en önemli sebebi ise o kadraj içinde bulunan her şeyin mümkün olduğunca net ve parlak gösterilmesidir. Ancak bazı durumlarda diyaframın alan derinliğine olan etkisini çekimden önce görmek gerekir. Bu DSLR cihazlar döneminde çok aşırı derecede önemli olmasa da (çünkü çekilen kareyi anında görüyoruz), SLR yani filmli fotoğraf makinelerinde çok önemliydi. Zira bu SLR modellerde çekilen kare ancak banyo edildikten sonra (o da en iyi ihtimalle 1-2 gün sonra) görülebildiği için diyaframın alan derinliğine etkisini görmek önemliydi.
Yani DSLR cihazlar için keyfe keder olan bu özellik SLR yani filmli makineler dönemi için olmazsa olmazdı. O dönemin teknik zorunlulukları içinde alan derinliği tuşu (DOF yani Depth of Field tuşu) çok önemli bir göreve sahipti. Günümüzde ise hala kullanılan bu özellik dijital fotoğraf makinelerinin büyüyen ekranları ve anında sonuç vermesiyle eski önemini yitirmiştir.
Yine de günümüz koşullarında bile hızlı olmanın gerektiği durumlarda ya da ekranı kontrol etmekle vakit kaybetmek istemeyenler için alan derinliği ön izlemesini vizörden görmek önemli bir faydadır. Özellikle profesyonellerin kullandığı bir teknoloji olan alan derinliği ön izlemesi tuşuna basıldığında makinenin o an verdiği diyafram değeri aktif hale gelir ve vizörden o anki diyafram değerinin sonucu görülür.
Marka ve modele göre yeri değişiyor
Günümüz DSLR modellerinde bazı markalar bu tuşu objektifin takıldığı bayonetin sağına, bazı markalar ise soluna koymayı tercih ediyor. Marka ve modele göre uygulama değişse de alan derinliği ön izleme tuşunun fonksiyonu bütün cihazlarda aynıdır. Ancak bu düğme her DSLR cihazda yer almaz. Özellikle giriş seviyesi modellerde bu tarz bir düğme olmaz. Ayrıca aynasız modellerde de bu düğme genelde bulunmaz.
Nasıl kullanacağız?
Fotoğraf ile ilgili tüm ayarları yaptıktan sonra (diyafram, enstantane, iso, beyaz ayarı vs) çekimden hemen önce bu tuşa bastığımızda verdiğimiz ya da makinenin bize verdiği f değerinin sonucunu vizörden gösterir. Bu sayede alan derinliğini ve diyaframın sonucunu anında görebiliriz. Parmağımızı tuştan kaldırdıktan sonra ise diyafram değeri en açık noktaya geleceği için alan derinliği ön izlemesi de iptal olur. Öte yandan aynı etkiyi ekrana bakarak ya da fotoğrafı çektikten sonra da görebilirsiniz.
Eski bir teknoloji olsa ve bize filmli fotoğraf makineleri döneminden miras kalsa da alan derinliği ön izlemesi hala kullanılan ve fayda sağlayan bir özellik olarak karşımıza çıkıyor. Anlatması benden uygulaması ve sonuçları görmesi sizden.
Işığınız bol olsun…
