Görüntüleme teknolojileri geliştikçe filmler, diziler ve oyunlarda çok daha zengin renkler, daha güçlü dinamik aralıklar görüyoruz. HDR günümüzün akıllı televizyonlarında olmazsa olmaz bir özellik olarak ön plana çıkarken, HDR’ı bir adım öteye taşıyan Dolby Vision standardına yakından bakalım.
Yeni bir televizyon veya oynatıcı aldığınızda gerek kutuların, gerek de ürünün üstünde birçok logo görürüz. Dolby Vision da artık bu logolar arasında yer alıyor. Birçok 4K Ultra HD cihazda yer alan bu logo, Dolby Surround ve diğer Dolby teknolojilerini geliştiren ekip tarafından oluşturulmuş yeni bir HDR (High Dynamic Range) 4K video formatını temsil ediyor. Dolby Vision sayesinde normal HDR’ın aksine daha yüksek renk doygunluğuna ulaşılabiliyor.
Cihaz üreticilerinin Dolby Vision logosunu bir Blu-Ray oynatıcı veya televizyonda kullanabilmesi için ürünlerini onaylatmak ve lisanslamak amacıyla birtakım şartları sağlayıp ödeme yapması gerekiyor. Ayrıca Dolby HDR, video yapımında da kullanılıyor. Bu yönüyle hem tüketici hem de profesyonellere yönelik çözümlerden birisi olduğunu söyleyebiliriz.
Hızlıca HDR teknolojisini hatırlayacak olursak; televizyon ve görüntüleme cihazlarında renk gamını ve en düşük ve en yüksek parlaklık değerini, yani dinamik aralığı artıran bir teknoloji. HDR öncesinde setler Rec 709 olarak adlandırılan HDTV için eski video standardı ile sınırlandırılmıştı. Rec 709, 90’lı yıllar da dahil olmak üzere seneler boyunca birtakım teknik sınırlamalarla karşı karşıyaydı.
Günümüzde ise OLED ve diğer LCD veya LED televizyonlar eskilere göre çok daha fazla renk görüntüleyebiliyorlar fakat HDR teknolojisinin görüntüyü daha çarpıcı hale getirdiğini söyleyebiliriz. Zira HDR geliştirilene kadar bu televizyonların renk bakımından tam anlamıyla potansiyellerini sergilemelerinin pek imkanı yoktu.
Günümüzdeki televizyonlar ve ekranlar için açık HDR standardı olarak HDR10 kabul ediliyor. Yani tüm HDR veya Premium Ultra HD televizyonların HDR10 standardını işleyebilmesi gerekiyor. Bu şekilde HDR televizyonların HDR formatını düzgün bir şekilde görüntüleyebilmesi sağlanıyor.
HDR’ın temelinde de birtakım talimatlar ve bilgi alışverişi yatıyor. HDR görüntülerde yer alan birtakım meta datalar yardımıyla ekran veya disk oynatıcı, renklerin parlaklık seviyelerini nasıl ayarlayacağını ve renkleri nasıl eşleştireceğini öğrenip buna göre işliyor. Genel itibariyle programa uygun olarak hazırlanan bu talimatlar sabit olarak kalıyor. Aynı şekilde HDR10 standardı, filmlerin nasıl sıkıştırılacağı ve kodlanacağını da açıkça belirtiyor.
Dolby Vision ile HDR10’un farkı ise uyumluluk konusunda bariz şekilde ortaya çıkmakta. Dolby Vision, alışılagelmiş HDR10’a kıyasla çok daha özel “talimatlar” içeriyor. Dolby’nin bu teknoloji için özel olarak hazırlayıp sunduğu şartnamede bu uyumluluğun sağlanması için yapılması gerekenlere, televizyon yayınının nasıl yapılacağı ve televizyonun Dolby Vision HDR içeriğini nasıl işleyeceğine dair bilgiler bulunuyor. Bu bakımdan televizyonlar açısından Dolby Vision, HDR10 standardına göre çok daha fazla bilgiye ihtiyaç duyuyor.
Dolby Vision, sahneden sahneye değişebilen talimatlar veya meta veriler sağlayarak TV’ye ne zaman belirli bir rengi veya kontrastı artırmasını gerektiğini söylüyor. Dahası, Dolby’nin tüketici TV’leri için maksimum spesifikasyonu 12 bit renk derinliği ile 68 milyar renge kadar çıkabiliyor (yalnızca 16.7 milyon olası rengi işleyen eski Rec. 709 8 bit renk derinliğine kıyasla). Parlaklık tarafında ise Dolby Vision, 4.000 Nit veya daha fazlasına ulaşan seviyelere izin veriyor.
Dolby Vision ile HDR10 karşılaştırıldığında, HDR10’un sabit metadata kullanması nedeniyle belirli sahnelerdeki görüntünün işlenmesi söz konusu olduğunda TV’lere pek esneklik sunduğu söylenemez. HDR10 ayrıca 1,07 milyara kadar olası renk için 10 bit renk derinliği şart koşuyor. Parlaklık bakımından da HDR10 ekranlarda ortalama 1.000 nit veya üstü hedefleniyor.
HDR görüntülerde (Dolby Vision bir HDR standardıdır) daha zengin renklere sahip olursunuz ve daha gerçekçi bir görüntü elde edersiniz. Örneğin ormanda geçen bir film izlediğinizi düşünün, HDR ile yeşilin her tonunu daha iyi bir şekilde hissedersiniz. Veya neon renklerin bulunduğu yüksek kontrastlı cisimler barındıran programlarda görüntü daha bariz bir şekilde kaliteli gözükür.
Dolby Vision formatında birçok Ultra HD Blu-Ray yayın bulunmakta fakat genel itibariyle günümüzde fiziksel disklerin pek tercih edildiğini söyleyemeyiz. Bu nedenle Dolby Vision destekli filmleri edinmek için için daha çok VoD ve streaming servislerine göz atmanızı öneriyoruz. Bunlar arasında Netflix, Apple TV+, Amazon Prime ve Disney+ yer alıyor. Diğer Dolby destekli ürün ve hizmetlere Dolby’nin sitesinden de ulaşabilirsiniz.
