OLED TV’ler yüksek kontrast ve doygun renkleriyle izleyicileri büyülüyor. Ancak kullanıcılar bu teknolojiye yatırım yapmadan önce çeşitli çekinceler yaşıyor. Bu endişelerin en başında da burn-in ya da ”yanma” olarak adlandırılan kalıcı görüntü kaybı yer alıyor. OLED ekrana sahip kullanıcı sayısı arttığı için şüpheleri ortadan kaldırmakta yarar var. LG, Sony ve Philips gibi üreticiler üst modellerinde OLED ekran kullanıyor. Google, Samsung ve Apple’ın tüm üst düzey telefonları OLED ekrana sahip. Nintendo Switch’in de yeni modeli OLED. Artık bazı dizüstü bilgisayarlar ve tabletler de OLED ekrana geçiyor. Dolayısıyla bu ekranların sayısı artıyor. Biz de yazımızda daha çok uzun vadeli kullanımda ortaya çıkan bu soruna değineceğiz.
Burn-in nedir?
Daha çok OLED ekranlarla anılsa da aslında bu sorun her türlü ekranı ilgilendiriyor. Burn-in, bir görüntünün ekranda hayalet gibi şeffaf şekilde sabit kalması anlamına geliyor. Statik görüntülerin olduğu kaynaklarda bu sorun daha hızlı beliriyor. Örneğin televizyon kanallarının logosu, bir oyunun arayüzü gibi kalıcı simgeler potansiyel tehdit konumunda. Gerçek şu ki, OLED, LCD’ye göre bu anlamda daha hassas. Çünkü organik ışık yayan diyot olarak tanımlanan OLED ekranlarda her piksel bağımsız hareket ediyor. OLED’in daha canlı olmasının nedeni de bu. Fakat aynı tip içerik tükettiğinizde aynı pikselleri aynı şekilde yoracak ya da eskiteceksiniz. Yalnız bu noktada bir kavram karmaşasını ortadan kaldıralım. Bazen hareketli görüntülerde OLED pikseller kendini geç yeniler. Bu nedenle ekranda birkaç saniyeliğine eski görüntünün izleri kalabilir. Bu yanma sorunu değil teknik bir kısıtlamadır ve kendiliğinden geçer. Burn-in ise ne yazık ki kalıcıdır.
Ne yapılması gerekiyor?
Öncelikle üreticilerin kılavuzlarını takip etmek gerekiyor. Örneğin LG, televizyonlarında izlenen içeriği değiştirmenizi öneriyor. Örnek vermek gerekirse sürekli 4:3 oranında film izlerseniz, sağ ve sol taraflar siyah kalacak. Aslında OLED’de siyah bir sorun değil. Çünkü pikseller %100 siyah değerine bürünerek kendini kapatabiliyor. Fakat sorun görüntünün olduğu yerde meydana gelebilir. Yani ekranın siyah tarafı hiç kullanılmamışken, görüntünün olduğu kısım yıpranabilir. Bu yüzden en temel çözüm içeriği değiştirmek ve devamlı aynı tarz içerik tüketmemek.
Yazılım koruması
Televizyonlar her sene burn-in konusunda daha dirençli hale geliyor. Artık neredeyse tüm televizyonlarda koruma bulunuyor. Bu önlemleri genellikle ekran / panel ya da “OLED bakım” adı altında görebilirsiniz. Korumalardan en önemlisi logo aydınlatması. Bunu mutlaka açık tutun. İzlediğiniz bir kanalın logosu veya bir maçın skor tabelası sabit kalır. Yazılım bu alanları tespit ederek buranın parlaklığını kısar. Böylece pikselin ömrü korunmuş olur. Bu arada OLED’i çok parlak kullanmamak da bir çözüm. Ekranı ne kadar parlak kullanırsanız o kadar tüketirsiniz. Diğer bir önlem ise “screen shift” yani ekran kaydırma. Bu özellik sayesinde ekran, tabir yerindeyse çok az bir şekilde farklı yönlere hareket eder. Böylece farklı piksellerin de devreye girmesi sağlanır.
İçiniz rahat olsun
Peki, geldik gerçek sonuçlara. Ne kadar endişe etmeliyiz? Açıkçası televizyonunuzda genel bir arıza veya üretim hatası yoksa içiniz rahat edebilir. Çünkü yapılan testlerde binlerce saat sabit kalan görüntülerden sonra bile çoğu zaman bir sorun çıkmıyor. Tabii ki fabrika hatası sorunları kast etmiyoruz. Bu tarz sorunlar da zaten kendini garanti kapsamı içerisinde belli edecektir. Bu bilgiler doğrultusunda televizyonunuzu daha bilinçli kullanabilirsiniz. OLED modellerini incelemek ve satın almak için bu adresi takip etmeyi unutmayın.
