Pandeminin de etkisiyle kripto paralar yükselişe geçti. Teknoloji devlerinin de desteklemesiyle artık kurumsal şirketler de dijital paraları bir yatırım aracı olarak değerlendirmeye başladılar. Konu ile ilgili olarak Kriptomeda Kurucusu Eray Dengiz, dijital paranın geleceği hakkında bilgi verdi.
Türkiye’deki kripto para ekosistemi ne durumda? Toplam hacim nedir?
Yerli kripto para borsalarının resmi olarak yaptığı açıklamalar (özellikle en büyük kripto para borsalarından Paribu, BTCTurk vb.) referans alındığında, borsalardaki kayıtlı kullanıcı sayısının 3 milyon arasında olduğu görülüyor. Alexa verileri baz alındığında global kripto para borsalarından Binance, Coinbase, Huobi gibi borsalara da Türkiye’den büyük oranda trafik gittiği anlaşılıyor. Tüm bunlar ışığında Türkiye’de 2 milyon arasında kişinin kripto para sahibi olduğu söylenebilir. Son zamanlarda borsaların yaptığı araştırmalara baktığımızda kripto paraların bilinirliğinin arttığını ve birçok insanın dijital paraya sıcak baktığını görüyoruz. Ayrıca borsalar bu konuda farklı kampanyalar yaparak kullanıcıyı kripto paraya yakınlaştırıyorlar. Yakın zamanda daha fazla kişinin kripto para sahibi olacağını öngörüyoruz.
Pandemi süreci kripto para sektörünü özellikle Bitcoin’i rakamlarla nasıl etkiledi?
Pandemi ile birlikte 2020 yılı özellikle Bitcoin’de diplerin ve zirvelerin yılı oldu diyebiliriz. Küresel piyasalarda çok sert çöküşler yaşandı. Kripto para birimleri de bu krizden nasibini aldı. Ancak Nisan-Mayıs ayıyla birlikte hükümetler tarafından açıklanan destek paketleri, finansal piyasalar için deyim yerindeyse can suyu oldu. Bu destek paketleri, kripto para piyasasının yeniden toparlanmasının arkasındaki itici güçlerden biriydi. Tüm bu gelişmelerin sonucunda 2020, Bitcoin’in yılı oldu. Bitcoin’in 2021 yılı ve gelecekte de değer saklama aracı olarak kabul görmeye devam edeceğini söylemek yanlış olmaz.
Coin360.com’un verilerine göre;
- Eylül 2020 Sonu Bitcoin Fiyatı: 12.471 ABD Doları
- Aralık 2020 Sonu Bitcoin Fiyatı: 29.392 ABD Doları
- Ocak 2021 Sonu Bitcoin Fiyatı: 41.999 ABD Doları
- Şubat 2021 Sonu Bitcoin Fiyatı: 58.350 ABD Doları
Kripto paralarda bireysel ve kurumsal ilgi ne seviyede?
2020 yılında özellikle bazı kripto para borsaları günlük 200-250 milyon dolarlık hacimlere ulaştı ve bu sonuç bize bireysel kullanıcıların çok hızlı bir şekilde kripto paralar ile kaynaştığını kanıtlıyor. Kurumsal şirketlerin ise bu anlamda ciddi yatırımları olmaya başladı. Bildiğiniz üzere toplamda 21 milyon Bitcoin sınırlandırılması var ve şuan piyasada toplamda 18 milyona yakın Bitcoin’in çıkarıldığını görüyoruz. Kasım 2020 ile birlikte kurumsal şirketlerin elinde toplamda 830 bin Bitcoin var olduğu görülüyor. Özellikle Grayscale, CoinShares, MicroStrategy, Galaxy Digital ve Square gibi şirketler ellerinde çok ciddi miktarlarda Bitcoin ve diğer kripto para varlıklarını tutmakta. Yaptığımız haberlerde bu şirketlerin yatırımlarındaki dolarlarını, Bitcoin tarafına kaydırdıkları görüyoruz. Son olarak Şubat 2021 ile birlikte Elon Musk’ın kurucusu olduğu Tesla’nın da 1,5 milyar dolarlık Bitcoin aldığı haberini yapmıştık. (https://flossdental.com) Tesla bu satın alma ile beraber kurumsal şirketler sıralamasında en çok Bitcoin sahibi olan şirket konumuna yükseldi. Tüm dünyada hepimizin isimlerini ezbere bildiğimiz kurumsal şirketlerde yavaş yavaş yatırımlarını kripto paralar üzerine çevirmeye başladığı haberleri gelmeye devam ediyor.
2021 yılı ve orta vadede dijital paralarda beklentileriniz neler? Kağıt para tamamen ortadan kalkacak mı?
2021 yılı kripto paralarda hem hacim hem rakamsal olarak hem de bilinirliğin artması ile birlikte tüm dünyada geçerli bir finansal aracı olarak güven duygusunu kazanacağını düşünüyoruz. Orta vadede ise kripto paraların bir sınırı olduğu için, satın almalar konusunda arz-talep meselesinin ortaya çıkacağını ve bu anlamda satın alma kıtlığının yaşanabileceği bekleniyor. Diğer klasik finansal araçlara bakacak olursak, pandemi ile birlikte kağıt paraların kullanımı gitgide azaldı, tahminimizce 4-5 sene içerisinde dijital paraların da sistemlere iyice entegre olmasından sonra kullanımı azalacağını öngörüyoruz.
Regülasyonlar konusunda ne düşünüyorsunuz? Vergi nasıl olacak?
Blokzincir zaten merkezi olmayan bir sistem ve aslında herkes parasını kendi yönetiyor. Regülasyonlar konusunda tabii ki devlet tarafından diğer ülkelerin gerisinde kalmamak için ciddi adımların atılacağını düşünüyor ve devamının da geleceğini öngörüyoruz. Bunu negatif yönde değerlendirmemek gerekiyor. Sektöre çok fazla sayıda yeni kullanıcı giriyor ve bu kullanıcılara bir güven ortamının sağlanmasının önem arz ettiğini düşünüyoruz. Birçok kripto para borsası var ve bu borsalar için özellikle regülasyon çok önemli olacak. Belli sınırlamalar ile uyulması gereken maddeleri yerine getiren borsaların bu konuda kripto para borsası açabileceğine dair bir belgesi olmasıyla beraber aslında kullanıcıların da bu güvenli borsalar üzerinden işlem yapmasının daha sağlıklı olması bekleniyor. Vergi olayına gelecek olursak, öncelikli olarak kripto paraların ne olduğunun belirlenmesi gerekiyor. Bugün baktığımızda Bitcoin alışverişlerde kullanılan bir para birimi, emtia yani altın gibi değer saklama aracı aynı zamanda da borsa işlemlerinde kullanılan bir finans aracı. Bu konu çözüme kavuştuktan sonra bu düzenlemenin kullanıcı üzerinden mi yoksa kripto para borsaları üzerinden mi vergilendirme yapılacağının cevabı önemli. Bizim tahminimizce belli bir miktar üzerinde alım/satım yapan kişilerden vergi alınabilir ve kripto para borsaları da denetlenerek düzenli olarak vergilerinin ödenip ödenmediğine dair bir kontrol sistemi oluşturulabilir. Tabii tüm bunların kesin cevaplarını önümüzdeki günlerde bekleyip göreceğiz.
