Bilgisayar alırken veya bilgisayar donanımı yükseltirken en çok dikkat edilen noktalardan biri de disk sürücüsü seçimleri oluyor. Peki, mekanik sabit disk yerine SSD satın almak ne kadar fark ediyor?
Eski bir bilgisayarınıza SSD taktıysanız faydasını anında görmüşsünüzdür. Bilgisayarınız ve uygulamalar daha hızlı açılmaya başlamıştır ve bilgisayarınızın genel performansı artmıştır. SSD’ler de artık mekanik sabit disklerde görmeye alışkın olduğumuz kapasitelere ulaştı ve 500 GB SSD’leri 100 dolardan daha düşük fiyatlara alma imkanına kavuştuk.
SSD’lerin kararlılığı konusunda internette birçok yazı okumuş ve aklınız karışmış olabilir. SSD’lerin belirli sayıda yazma ve okuma sayısına ulaşabileceği ve ardından hata vermeye başlayacağı gibi birçok yorumla karşılamış olabilirsiniz. Tüm diskler gibi SSD’ler de bir süre sonra hata vermeye başlayacaktır. Ancak SSD’lerin mekanik disklerden daha hızlı mı bozulmaya başlayacağını ve kullanım ömürlerini artırmak için neler yapabileceğini bu yazımızda anlatacağız.
Genel olarak SSD’ler olağan dışı ve sert koşullara mekanik disklere göre daha dayanıklıdır. Çünkü hareket eden parçalar içermezler. SSD’ler kazara düşmelere, diğer şoklara, titreşime, ekstrem sıcaklıklara, manyetik alana; mekanik disklerden daha dayanıklıdır. Küçük yapılarından ve düşük enerji tüketimlerinden dolayı dizüstü bilgisayarlar ve mobil platformlar için biçilmez kaftandır.
SSD’ler NAND flash yongaları kullanıyor. NAND, diğer bilgisayar terimleri gibi bir şeyin kısaltması değildir. “NOT AND” olarak bilinen mantıksal terimden ismini alır. NAND anahtarı, tüm girdileri doğru ise yanlış şekilde çıktı veren mantıksal bir anahtardır. Dijital sistemlerde mantıksal anahtarlar sıklıkla kullanılıyor.
NAND hafıza ise; enerji kaynağı kaldırıldığında bile veriyi tutan geçici olmayan katı hal hafızayı ifade ediyor. NAND depolama birimleri kullanım ömrünü de belirleyen çeşitli özelliklere sahiptir. Veri bir NAND hücresine yazıldığında (programlama), aynı veriye yeni bir veri yazılacağı zaman mevcut verinin silinmesi gerekiyor. NAND, voltaj uygulayarak elektronlar yardımıyla programlama ve silme işlemlerini gerçekleştirir. Elektronların konumu ve sayısı akım miktarını ve hücrede depolanacak veriyi belirliyor. (1 ya da 0)
Yazma ve silme işlemleri için elektronlar yalıtkan bir maddenin içerisinde iletildiği için zamanla bu yalıtkan madde aşınmaya başlayacaktır. Bu süre NAND tasarımı içerisindeki her hücre için değişmektedir. Sonuç olarak yalıtkan madde elektronları olması gerektiği konumda tutamayacak bir noktaya gelecektir. Programlama/silme döngü sayısı SSD kararlılığını belirleyen en önemli faktörlerden birisidir. Ancak terabayt cinsinden yazılan veri ve hatalar arasındaki ortalama süre (MTBF) de kararlılığı etkiliyor.
SSD Seçimini Kararlılık Faktörleri Nasıl Etkiler?
SSD’yi nasıl kullanacağınıza bağlı olarak bu faktörler önem kazanıyor. Üreticiler bazen SSD’leri tasarlandığı iş türüne göre tanıtıyor. (Yazma ağırlıklı, okuma ağırlıklı, karma kullanım gibi) Bazı üreticiler de belirli bir SSD için kullanıcılara uygun düzeyde kararlılık ve kapasite sunan seçenekler sunuyor. Örneğin çok sayıda yazma iş yüküne sahip bir işletme depolama kapasitesinin aksine kararlılığı tercih edebilir. Ya da az sayıda yazma iş yüküne sahip bir kullanım şeklinde daha fazla depolama kapasitesi tercih edilebilir.
SSD’nizin Bozulduğunu Nasıl Anlarsınız?
SSD’niz de bir süre sonra hata verip bozulacaktır. Ancak bu olmadan önce farkında olmanız gereken uyarı işaretleri vardır. Sonu gelen mekanik disklerden gelen sesleri hatırlarsınız. SSD’ler hareket eden parçalara sahip olmadığı için duyulabilir bir uyarınız olmayacak. Bu yüzden aşağıdaki olaylara dikkat edip verilerinizi sağlama almalısınız.
Kötü Sektörleri İçeren Hatalar : Mekanik disklerdeki kötü sektörlere benzer şekilde SSD’lerde de kötü sektörler bulunur. Bilgisayar bir dosyayı okumaya ya da yazmaya çalışır. Ancak bu olması gerekenden uzun zaman alır ve sonunda hata ile karşılaşılır ve sistem karşınıza bir uyarı çıkarır.
Dosyaların Okunup Yazılamaması : Kötü sektörler dosyalarınızı iki şekilde etkileyebilir. İlk olarak bilgisayarınız sürücüye bir dosyayı yazarken kötü sektörü tespit edebilir ve veri yazmayı reddedebilir. Ya da bilgisayarınız veri yazıldıktan sonra kötü sektörü tespit eder ve veriyi okumayı reddeder.
Dosya Sisteminin Onarım Gerektirmesi : Bilgisayarınızın düzgün kapatılamadığına dair bir hata mesajı alırsanız bu da SSD’nizin kötü sektör geliştirdiğine ya da başka sorunlara işaret edebilir.
Açılış Sırasında Yaşanan Çökmeler : Bilgisayarınız açılırken yaşanan çökmeler diskinizle ilgili bir soruna işaret edebilir. Böyle bir durumda diskin tamamen bozulma ihtimaline karşın verilerinizin tamamını yedeklemelisiniz.
Sürücünün Sadece Okunabilir Duruma Gelmesi : Sürücünüz disk üzerine hiçbir veri yazılmayacak hale gelebilir ve sadece okumaya izin verebilir. Böyle bir durumda neyse ki verilerinizi diskten alabilirsiniz.
Sonuç olarak SSD’lerin mekanik disklerden daha az dayanıp dayanmayacağı disklerde kullanılan teknolojiye ve kullanım amaçlarına bağlıdır. Mekanik diskler bazı amaçlar için daha iyiyken SSD’lerin kullanım alanları farklıdır. Ancak genel anlamda SSD’lerin mekanik disklere göre daha fazla dayanması beklenir.
SSD kullanıcıları muhtemelen disklerini bozulduğu için değil de yeni bir teknolojiye ya da daha fazla depolama kapasitesine geçiş için değiştireceklerdir. Normal bir kullanım altında SSD’lerin yıllarca dayanacağını ön görmek mümkündür. Eğer bilgisayarınızı 3-5 sene içerisinde yeniliyorsanız SSD’nizin bu süre içerisinde dayanıp dayanmayacağını endişe etmenize gerek olmayacaktır.
