2018’in bitimine kısa bir zaman kala Türkiye’de ve dünyada dijital ekosistemlere dair akıllarda kalan gelişmeleri bu yazıda bir araya getirmeye çalıştım.Yılın en önemli gelişmeleri neydi diye hafızanızı yoklarken hiç kuşkusuz öncelikle bakmanız gerekenler kitlelerin takip ettiği büyük markalar oluyor. Dijital dünyada da bu formül işliyor. Apple, Facebook, Huawei gibi markalar ve Elon Musk gibi markalaşmış isimlerin yıl boyunca neler yaptıklarına baktığınızda zaten yılın en çok konuşulan haberlerine erişiyorsunuz.
Apple ve Amazon düellosu
Öyleyse ilk hatırlamamız gereken gelişme olarak önce Apple’ın ardından Amazon’un trilyon dolar değerlemesini ilk kez geçen markalar olmasına bakalım. Geçtiğimiz yaz Apple’ın hisse değerleri 207 doları aştı ve ABD’li teknoloji devi piyasa değeri 1 trilyon doları aşan ilk teknoloji şirketi oldu. Yaklaşık 1 ay sonra hisseleri 2 bin 50 dolara tırmanan Amazon’un da Apple’ın ardından piyasayı değeri 1 trilyon doları aştı. Amazon’un bu başarısı kurucusu Jeff Bezos’un servetine de servet kattı. Bezos’un serveti 2,6 milyar dolar artışla 167,3 milyar dolara ulaştı. Bu arada Bezos’un serveti 2018 başından itibaren bakıldığında 52 milyar dolar arttı ve yıl içinde en yakın rakibi Microsoft’un kurucusu Bill Gates’i sollayarak tarihin en zengini unvanını aldı.
Yılın kaybedeni Zuckerberg oldu
Zenginin parası züğürdün çenesini yorar, bizimki de o hesap oldu. Ama bu yıl zengin züğürt herkesin belki de en fazla konuştuğu mevzu Cambridge Analytica skandalı oldu. Facebook’un kullanıcı bilgilerini uygunsuz bir şekilde veri analizi şirketi Cambridge Analytica ile paylaştığının ortaya çıkması ile başlayan olaylar, Zuckerberg’in özür dilemesi, Cambridge Analytica şirketinin feshedilmesi ile sürdü. 87 milyon kullanıcının etkilendiği belirtilen bu skandal sonucu Facebook’a İngiltere’den 500 bin pound ceza kesildi. Olay ile ilgili ABD senatosunda ifade veren Zuckerberg’in mahkemede verdiği görüntüler hafızalardan uzun süre silinmeyecek.
Huawei’den bir iyi bir kötü haber geldi
2018 teknoloji dünyasında Huwei’in yılı oldu desek abartmış olmayız sanırım. 2018’in ikinci çeyreğinde 54 milyon akıllı telefon satan Çinli teknoloji devi, 41 milyon iPhone satan Apple’ı geçti ve 73 milyon telefon satışıyla ilk sıradaki Samsung ile arasında olan farkı da azaltı. Huawei’ın başarısında 2018’de çıkardığı Mate 20 Pro modelinin büyük payı olduğunun altını çizelim. Öte yandan yılın son döneminde Huawei cephesinden bu kez olumsuz bir haber geldi ve gündeme oturdu. Şiketin Mali İşler Müdürü (CFO) Meng Wanzhou ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını delmek suçlamasıyla tutuklandı. Yaklaşık 10 gün tutuklu kalan Wanzhou 10 milyon Kanada doları kefaletle serbest bırakıldı.
İnsanoğlu Mars’a bir adım daha yaklaştı
Gelelim Elon Musk’a. Her yıl bir şekilde gündemin tepesine oturmayı başaran Musk’ı bu yıl uzay hayallerine dair attığı somut adımlarla konuştuk. Her fırsatta Mars’a taşınmayı düşündüğü aktaran isim dünyanın en güçlü roketi Falcon Heavy’i uzaya fırlattı üstelik içinde bir Tesla Roadster ile. Fırlatmanın ardından bir açıklama yapan Musk, motorun gereğinden fazla ateşlendiğini ve otomobilin Mars’ı ıskalayacağını söyledi. Öte yandan NASA’nın 6 yıllık bir aranın ardından Mars’a gönderdiği keşif aracı InSight, Kızıl Gezegen’e iniş yaptı. Mars yüzeyinden gelen ilk fotoğraflar tüm dünya tarafından merakla takip edildi ve paylaşıldı.
Gelelim yurdum haberlerine
Yılın Türkiye’de en çok konuşulan başlığı kuşkusuz Amazon’un Türkiye pazarına girişi oldu. Ha geldi ha gelecek derken sessiz sedasız bir başlangıç yapan eticaret devinin ilk günlerdeki performansı ise Türk tüketicisinden eleştiriler aldı.IAB Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması sonuçlarına göre açıldığı gün 578.607 gerçek internet kullanıcısı tarafından ziyaret edilen site, ilk haftanın sonunda 93.082 gerçek kullanıcı seviyesine geriledi. Eticaret pazarından bir diğer önemli haber Türkiye’nin eticaret devlerinden Trendyol’dan geldi. Amazon’un global pazardaki en büyük rakiplerinden Alibaba Trendyol’u spekülasyonlara göre 728 milyon dolar ödeyerek satın aldı. Pazardaki bir diğer önemli satın alma ise oyun dünyasından geldi. Zynga Türk mobil oyun girişimi Gram Games’i tam 250 milyon dolara satın aldı.
Satın almalar bir yana bu yıl Türkiye’de teknoloji dünyasının en önemli gündemlerden biri blockchain idi. Bitcoin’in dibe vurmasıyla gündem dışı kalması ve iş dünyasının bu teknolojinin gelecek açısından önemine daha fazla vakıf olması blockchain özelinde somut işleri beraberinde getirdi. İlk Blockchain projesi Borsa İstanbul tarafından hayata geçirildi. Bu projeyle Borsa İstanbul, Takas İstanbul ve Merkezi Kayıt İstanbul’un elektronik başvuruya ait müşteri veri tabanında yer alan bilgiler senkronize hale getirildi. Bu konuda bir diğer iyi niyetli çaba ise 1 Mart’ta Türkiye’nin ilk yerli kripto parası olan halka arz edilen NeXpara oldu. Yaklaşık 2 milyon 840 bin TL toplayan şirket, başarılı olamadı ve piyasadan çekildi. Türkiye’nin dijital gündemine dair son olarak bahsedeceğim birkaç gündem ise dijital platformlar üzerine. RTÜK tarafından hayata geçirilen bir yönetmelik ile internetten yayın yapan TV, Radyo ve Dijital Platformlar RTÜK Kontrolüne girdi. Bir diğer haber ise Netflix’in ilk Türk orijinal yapımı Hakan: Muhafız oldu. Dizinin aldığı olumlu tepkiler ile Netflix’e Türkiye pazarı için daha fazla cesaret verdiğini söyleyebiliriz.
Görsel kaynak: Reuters
