Bu yazıda çekilmiş düşük çözünürlüklü fotoğrafların sonradan çözünürlüğünün yükseltilmesi konusunda yapılan çalışmalardan bahsedeceğim.
Birçoğumuz Holywood filmlerinden hatırlarız: Devasa bir bilgisayar ekranının önünde oturan ve teknolojiden anladığı her halinden belli olan biri eldeki fotoğraflara el çabukluğu ile birkaç efekt uygular ve normalde yüzü belli olmayan kişinin kim olduğu hemen ortaya çıkar. Filmlerde bu tarz bir işlem çok kolaymış gibi gösteriliyor olsa da gerçek hayatta işler böyle yürümüyor.
Fotoğrafların çözünürlüğününün yani detaylarının sonradan artırılması uzun yıllardır üzerinde çalışılan bir konu. Birçok yazılım ya da uygulama bu sorunu çözebildiğini iddia ediyor olsa da pratikte kullanım bulacak kadar iyi sonuçlara hiçbir zaman ulaşılamadı.
Çözünürlüğü artırdığını iddia eden yazılımların bunu temelde ‘interpolasyon’ adı verilen bir yöntemle yapıyorlar. Yani mevcut pikselin hemen yanında ona benzeyen yeni bir piksel oluşturuluyor ve bu piksel bir sonraki piksel ile birbirini takip edecek bir sırada diziliyor. Milyonlarcasıyla bu işlemi yaptığınızda elinizde mevcut imajdan daha yüksek çözünürlüklü bir sonuç elde ediliyor. Ancak bu işlem dijital olarak yapıldığı için elde edilen sonuç da çok başarılı değil. Net olmayan ve bir nevi ‘zorlama’ bir yöntem olan interpolasyon genelde mecbur kalmadıkça tercih edilen bir yöntem oldu bugüne kadar.
Yapay zeka bu işe de el attı
Son dönemde çok konuşulan konuların başında olan yapay zeka, fotoğrafların çözünürlüğünün yükseltilmesi konusunda da kullanılıyor. Almanya’nın Tübingen şehrinde bulunan Max Planck Entitüsü Akıllı Sistemler bölümünde çalışan bir grup araştırması yapay zeka algoritmasına dayanan bir yazılım geliştirdi. EnhanceNet-PAT adı verilen çözüm Mehdi S. M. Sajjadi, Bernhard Schölkopf ve Michael Hirsch tarafından geliştirildi.
Yapay zekaya dayalı bir dizi algoritma kullanan EnhanceNet-PAT, düşük çözünürlüklü fotoğrafları ilk bakışta anlaşılmayacak şekilde yüksek çözünürlüklü hale getiriyor. Sistemin çözünürlüğünü artırdığı resimler özellikle çok düşük çözünürlüklü olanlardan seçilmiş. Elde edilen sonuçların oldukça iyi olduğunu söyleyebilirim. Halen kullanılan çözünürlük yükseltme sistemlerinden daha iyi sonuç veren EnhanceNet-PAT, özellikle düşük çözünürlüklü bir fotoğrafın daha detaylı hale getirilmesinde kullanılabiliyor. Yani video kamera görüntüleri ya da düşük çözünürlüklü bir fotoğraf makinesinden elde edilen fotoğraflar çok daha iyi hale getirilebilecek.
Şimdilik geliştirme aşamasında olan teknoloji genel kullanıma sunulmadı. Zaten ekip de sistemin halen geliştirilmesi aşamasında olduğunu ve mükemmel olmadığını kabul ediyor. Yapay zeka kullanan sistem olmayan pikselleri belli bir algoritma çerçevesinde kendisi üretiyor. Bu da halen kullanımda olan çözümlerden daha iyi sonuç alınmasını sağlıyor. Sistem sadece yapay zekayı değil aynı zamanda Makine Öğrenimi’ni de (Machine Learning) kullanıyor. Bu iki teknoloji sayesinde elde edilen sonuçlar da çok daha iyi oluyor. Mükemmel olmaktan uzak olan EnhanceNet-PAT, eğer ticari hale getirilebilirse önümüzdeki yıllarda bilgisayarımızda görebileceğimiz bir çözüm olabilir.
Sistemden geçirilen fotoğrafları ve sonuçları görünce şaşırmamak mümkün değil. Zira neredeyse pikselleri sayılan bir fotoğraf, ilk bakışta anlaşılamayacak kadar düzgün bir hale getiriliyor. Ayrıca çözünürlükten dolayı flu yani netsiz olarak görünen bir başka fotoğraf ise sistem tarafından anlaşılabilir bir imaja dönüştürülüyor. Elbette bazı sonuçlara bakınca bazı düzenlemelerin yapıldığını anlayabiliyorsunuz. Bu da sistemin henüz tam anlamıyla mükemmel olmadığını gösteriyor. Sistemle ilgili detaylı bilgi resmi internet sitesinde yer alıyor. 
Görünen o ki uzun vadede makine öğrenimi, yapay zeka ve benzeri teknolojiler hayatımızı kolaylaştırmaya devam edecek. Fotoğraf çözünürlüğünü artıran bu ve benzeri teknolojiler özellikle suçluların korkulu rüyası olacak gibi görünüyor. Ayrıca eskide kalan düşük çözünürlüklü fotoğraflarımızı da yakın zamanda bu tarz teknolojilerle tekrar hayata döndürebiliriz.
Şairin dediği gibi: Belki yarın, belki yarından da yakın.
Işığınız bol olsun…
