“İnternet hayatımızı ve iletişim biçimimizi nasıl değiştirdiyse, blockchain teknolojileri de ticaretin kurallarını değiştirecektir” diye iddialı bir aforizmayla bu haftaki yazıma giriş yapayım. Keza blockchain her ne kadar Bitcoin’le birlikte hayatımıza girmiş olsa da, yıkıcı yenilikçi ayak izleriyle başta finans sektörü olmak üzere eğitim, sağlık, sigorta, emlak, medya ve enerji sektörlerinde önemli gelişmelere öncülük edeceğini söyleyebilirim.
Peki son günlerde herkesin gündemine giren, düğünlerde bile takılan kripto para Bitcoin sistemini ayakta tutan blok zinciri yani Blockchain tam olarak nedir?
En kısa ifadesiyle Blockchain’i şu şekilde anlatabiliriz; şifrelenmiş işlem takibi sağlayan dağınık bir veri tabanıdır. Aracısız olarak her kullanıcı ağa bağlanabilir ve yeni işlemler gönderebilir, yaptığı işlemleri doğrulayabilir ve yeni bloklar yaratabilir. Bu sistemde her hesap hareketi, güvenlik için dijital olarak imzalanır ve bu kayda üçüncü kişiler müdahale edemez. En azından şu anda biz bunun böyle olduğunu düşünüyoruz. Hiçbir sistem ve teknoloji için %100 güvenli diye bir ifade kullanamayız. Bu sistemle şuan için sadece hesap defterinin ve hesap hareketlerinin güvenilir bir algoritma aracılığıyla güvende olduğunu varsayabiliriz.
Veri saklamanın yeni yolu: Blockchain
Blockchain teknolojisinin kullanılabileceği alanlar hayal gücünüze kalmış. Ancak sunduğu en önemli faydalardan biri her türlü veriyi hızlı ve güvenilir bir şekilde kayıt altına alabildiğiniz bir veri dağıtım zinciri olması. Bu teknolojiyle verinin kaynağını ve vardığı noktayı izlemek mümkün. Hız ve erişilebilirlik açısından büyük fayda sağlayan bu sistem, önümüzdeki yıllarda e-devlet çalışmaları, yerel ve genel seçimler gibi önemli verilerin saklanmasında kullanılabilir.
Diğer taraftan IBM, Microsoft, Accenture gibi büyük ölçekli teknoloji şirketleri bu konuda geliştirdikleri çözümlerle dikkat çekiyor. IBM, Watson isimli Blockchain tabanlı yapay zeka bilgisayarını müşterilerinin kullanımına açtığını duyurmuştu. Bu gelişmeyle birlikte, perakende devi Walmart’ın da aralarında yer aldığı 400’e yakın şirket, bu teknolojiyi kendi iş modellerine uygun şekilde kullanmanın yollarını araştırıyor.
Bir diğer önemli gelişme de Sony ve IBM arasında yapılan iş birliği olarak dikkat çekiyor. Bu çalışma kapsamında; öğrenci verilerinin güvenli bir şekilde alınması, saklanması ve paylaşılması konusunda blockchain teknolojisinden faydalanılarak yeni bir eğitim platformu oluşturuldu. Aynı teknoloji, sağlık sektöründe hastaların verilerini saklamak için de kullanılabilir. Gene aynı şekilde nüfus ve vatandaşlık verileri de blockchain altyapısından faydalanılarak saklanabilir.
Yastık altına değil, dijital paraya mı yatırım yapmalıyız?
Tüm dünyada yeni kullanım alanları oluşmaya başlayan blockchain, finans sektörü ile teknolojiyi birleştiriyor ve tüketiciye yeni ürünler sunuyor. Global ticaret için yeni fırsatlar sunan bu teknoloji, çok yakında fiziksel olarak paranın kullanımını da sona erdirebilir. Bu teknolojiye daha fazla kayıtsız kalamayan Avrupa’nın önde gelen bankaları Deutsche Bank, HSBC, KBC, Natixis, Rabobank, Societe Generale ve Unicredit ‘dijital ticaret zinciri’ kurdu bile…
Ancak bir Bitcoin yatırımcısıysanız, öncelikle Bitcoin’i güvenli bir şekilde saklamanız gerektiğini biliyor olmalısınız. Dijital paranızı web, mobil veya offline cüzdanınızda saklayabilir veya Bitcoin borsası gibi platformlarda değerlendirebilirsiniz. Bu yöntemlerin hiçbiri size uygun değilse, fiziksel yöntemlerle paranızı saklayabilirsiniz. Yapacağınız teknik bir hata veya performansı düşük bir cihaz sizi sabit disk arızalarına, zararlı yazılımlara ve kullanıcı hatalarına açık hale getirir. Güvenli bir şekilde Bitcoin’lerinizi saklamak için, güvenilir bir yedekleme sistemine ve iyi bir şifreleme düzeneğine ihtiyacınız var. Tek bir yanlış adım veya güvenlik ihlâli, Bitcoin servetinizi bir gecede yok edebilir.
Güvenlik riskleri nelerdir?
Blockchain, işlem yapma şeklimizi yeniden tanımlıyor. Bu yeni teknoloji, satın alma ve satma biçimimizi ve dünya para politikalarını değiştirmek gibi reform niteliğinde etkilere sahip. Ancak her zaman yaptığım gibi işin bir de güvenlik tarafına değinmek istiyorum. Her ne kadar pembe bir tablo çizmiş olsam da blockchain teknolojisi beraberinde büyük güvenlik risklerini de getiriyor. Gelin biraz da işin karanlık tarafını aydınlatalım.
Küresel bir para birimi olan Bitcoin, yatırımcıların da büyük ilgisini çekiyor. Keza ülkemizde düğünlerde bile Bitcoin takılmaya başlandı. Her ne kadar “Bu fıratı kaçırmayıp, yastık altında altın biriktirmeyip Bitcoin’e mi yatırım yapsak?” diye aklınız karışsa da, güvenlik uzmanlarının önerilerine kulak vermek gerekiyor…
Zararınızı kim karşılayacak?
Geleneksel finansal ürünler güçlü bir tüketici korumasına sahiptir. Birisi kredi kartı bilgilerinizi ele geçirir ve sizden habersiz alışveriş yaparsa; yani dolandırılırsanız, bankanızdan bu konuda destek alabilir ve zararınızı karşılayabilirsiniz. Veya başka bir senaryo düşünelim: Bankanızla yatırımlarınız konusunda bir sorun yaşadınız ve şikayetinizi bankayla çözemiyorsunuz. Bu durumda bir üst kuruluşa başvurabilir, bankaların tabi oldukları en üst mercilerde hakkınızı arayabilirsiniz. Devletler bu konuda tüketiciyi korumak amacıyla oldukça sıkı yaptırımlar uygulamakta. Ancak Bitcoin’de böyle bir güvenlik ağı ve tüketiciyi koruyan bir üst kuruluş yok. Ayrıca performans bakımından düşük bir bilgisayar kullanıyor veya antivirüs kullanmak gibi temel güvenlik önlemlerini almıyorsanız, tüm digital varlığınızı bir anda kaybedebilirsiniz. Online cüzdan kullanmak da %100 güvenlidir diyemeyiz. Oltalama ve dolandırıcılık konularında mağdur olabilirsiniz. Keza böyle bir durumda da destek alabileceğiniz bir üst kurum maalesef bulunmuyor.
Kullanımı yasal mı?
Son zamanlarda kara para aklama başta olmak üzere pek çok illegâl para transferi için Bitcoin kullanılıyor. Bu nedenle bazı devletler sanal para birimleri için yeni kurallar açıkladılar. Her ne kadar bu iyi bir gelişme olsa da blockchain teknolojisinin sunmuş olduğu teknolojiyi takip etmek devletler için zorlaşıyor. Bu nedenle illegâl para trafiğini durdurmak için hükümetler sert önlemler alabilir, hatta kullanımı bile yasaklanabilir.
