Extreme Audio ismini not edin. Türkiye’nin dünya çapında müzik dükkanlarından biri Extreme Audio’nun kurucusu Orhan Aydoğan tam bir müzik tutkunu. Küçükken dayısının plak çalarını dinleyerek kaliteli sese aşık olan Aydoğan, bugün dünyanın en prestijli markalarını Türkiye’ye getiriyor. Maslak ve Koşuyolu’nda bulunan mağazalarına gidip sesin gerçekliğini kendiniz deneyimleyebilirsiniz. Şimdi onu biraz daha yakından tanımanın zamanı.
Dükkanın kısaca hikayesini alabilir miyiz?
Ben tam tabiriyle laz müteahhitlik yapıyordum. Ofisimde bir yerde özel bir sistemim vardı. İşin delisi böyledir. Yeni aletler gelip gidiyordu mesela… 1999 depreminden sonra işlerimiz durdu geçici olarak bu işe başlayalım dedik. İkinci el ile başladık, bir iki marka da kendimizin olsa mı diyerek işleri bu noktaya getirdik. Bir insanın hobisini iş olarak yapması çok zevkli ama ticari olarak yanlış bir şey. Bu iş için paramı kaybettim diyebiliriz. (Gülüyor) Yeni bir mal gelirdi mesela, saat kaç olursa olsun onu kurup bir dakika da olsa dinleyip öyle ayrılırdık.
İşler kötüye mi gidiyor peki?
Bu bir sektör değil. Türkiye’de her şeyin şovu, fuarı var ama Hi-Fi fuarı veya magazini yok. Ancak dünyada müzik kötüye gidiyor.
Hi-Fi nedir? Bunu sizden duymak isteriz.
High Fidelity dediğimiz yüksek sadakat anlamına gelen bir terim. Sadık olduğumuz şey ise doğru ses. Daha sonra Hi-Fi terimi High End’e dönüştü. Olayı genellikle iyi müzik dinlemenin yolu olarak özetleyebiliriz. Çok basit bir kulaklık Hi-Fi değildir mesela. Yapılan kayda sadık ses veren sistem olması çok önemli.
Bunun için mutlaka analog mu olması gerekli?
Çok eskiden analog vardı. CD çıkınca dünyaya çok önemli bir şey kazanmışız gibi plakları attık. O zaman CD’lerde AAD gibi işaretler vardı. Yani Analog, Analog, Dijital gibi. O zaman hevesle tam dijital DDD arardık. Şimdi tam tersine döndü. Analog yani plak yeniden kabul edilir hale geldi. Son zamanlarda ise stream çok yürüdü. Android ve Apple ürünleri de destek verdiği için yüksek kaliteli dijital kayıtlar çok popüler hale geldi.
Doğru Hi-Fi birleşenleri nelerdir?
Bana göre doğrusu yok. Hatta dünyanın en önemli ses ve elektronik mühendislerinden, müziği çok iyi bilen Ken Ishiwata, “Sesin doğrusu yok,” der. Ona göre farklıdır, bana göre farklıdır. Genel olarak Hi-Fi için iki yol var diyebiliriz. Analog veya stream… Meraklıların Analog için plak, stream için de DSD dediğimiz formatı araştırmalarını öneririm. Daha ileri seviyede DSD destekleyen DAC’lar (Dijital Analoc Converter) kullanmanız gerekiyor. iPad’i bile böyle bir sisteme rahatlıkla bağlayabiliyorsunuz.
Nasıl bir bütçe ile Hi-Fi dünyasına adım atabiliriz?
Bunun bir ölçüsü yok. Bildiğiniz markalara göre ucuz bir seçenek ne yazık ki yok. Zaten bizdeki aletler tek başına her şeyi yapan kompakt ürünler değil. Bana göre bu iddiadaki ürünler de Hi-Fi değil zaten. Ama şöyle diyebilirim 1000 euro’ya amfi, hoparlör ve CD çalar sistemi kurulabilir. Hi-Fi’da en büyük farkı hoparlör değişiminde duyarız. Hoparlörün büyüklüğü ve hacmi çok önemlidir. Küçük bir hoparlörden büyük ses alamazsınız. İşin fiziğine aykırıdır. Böyle baktığınızda özellikle incelen televizyonların sesleri çok kötüdür.
100000 euro’ya hoparlör var bu dükkanda. Fiyat farkı gerçekten nerede doğuyor?
Burada 100 kiloluk hoparlör var. Bunlar içine ağırlık konmuş şeyler değil. 30000 euro’ya hoparlör var. İçinde driver var mesela. Driver 10 euro’ya da var; 1000 euro’ya da… İyi hoparlörün kasası da çok farklı olur. Malzemesi, kaplaması, içindeki corssover çok farklı ve hepsini bir araya getirdiğinizde fiyat farkı doğuyor. Şunu hep söylerim 1000 euro’luk sistemle 10000 euro’luk sistem arasında büyük fark duyarsın ama 10000 euro’luk sistemle onun on katı 100000 euro’luk sistem arasında o kadar büyük fark duyamazsın.
Telefon veya televizyon için daha kolay para harcanırken sizce müzik ve ses için neden yatırım yapılmıyor?
Bu biraz da sesi ve müziği bilmekle alakalı. 100 inç televizyon aldığınızda başkalarına hava atabilirsiniz ama aynı statüye ses ile sahip olmak zor. Aynı şekilde telefona, saate ve otomobile ihtiyacımız dışında çok büyük para harcıyoruz. Bakış açısı da önemli tabii. Bilindik bir iş adamına zamanında 80bin euro verip 102 inç plazma almıştı. Mimara KEF’in referens serisi hoparlörünü yerleştirmeye ikna edemedik. 102 inç plazmanın yanına küçücük hoparlör koymakta ısrar etti mimar, inanabiliyor musunuz?
Müşterilerinizle aranızda ilginç bir anınız var mı?
Müzisyen müşterimiz çok az ama Türkiye’nin en bilinen sanatçılarından birine güzel bir sistem kurmuştuk. Kendi albümlerinden birini bizim sistemimizde dinleyince “Tonmaister’ın kulağını bir çekeyim,” demişti çok gülmüştük. Müziği bilen, müzik kulağı olan biri olarak albümde hatayı gördü. Zaten kötü kayıt bu tarz sistemlerde hemen ortaya çıkar. Kötü kayıt, sistemi de kötüleştirir. O yüzden maalesef yurtdışı fuarlarına yerli albüm götüremiyoruz. Bu konuyu Ozan Doğulu’ya söyledim. “Biz parçaları televizyondan dinlenecek şekilde,” düzenliyoruz dedi.
Gelecek bekliyor musunuz?
Müzik kötüye gidiyor. İnsanların öncelikleri farklılaştı. Bir tane yeni beste duyabiliyor musun? Hâlâ eski parçaları dinliyoruz. Aşk, sevgi her şey hızlı hale geldi, müzik fast food oldu. Nispeten sinema müzik sektörünü hareketlendiriyor. Şimdi Dolby Atmos geldi mesela. Biz de Türkiye’nin ilk Dolby Atmoslu ev sinema sistemini kurduk, ilgi görüyor.
Siz de Hi-Fi dünyasına adım atmak için burayı kullanabilirsiniz.
