Küçüklü büyüklü nice teknolojik yenilikle tanıştığımız, eski teknolojilere veda ettiğimiz, yenilerine merhaba dediğimiz, dolu dolu bir 2018’i geride bıraktık. 2019’a henüz daha yeni merhaba demişken, bu yıla ilişkin çok temel değerlendirmelerde bulunacağım bir yazıyla karşınızdayım. Malûmunuz, teknoloji olduğu yerde durmak yerine; biz tatillerimize devam ederken bile gelişmeye, değişmeye ve ilerlemeye devam ediyor.
Sizin için, 2019 yılı içerisinde en çok karşımıza çıkacak teknoloji konu başlıklarının neler olacağını derledim. Piyasaya sunulacak ya da üzerinde çalışma yapılacak her yeniliğin, yazımın devamında bahsedeceğim teknolojilerle mutlaka bir bağlantısı bulunacak. Sözü daha fazla uzatmadan, siz değerli okuyucularımıza güzel bir yıl geçirmelerini diliyor ve konularımıza geçiyorum.
AI ( Artificial Intelligence / Yapay Zekâ) Uygulamaları
Yapay zekâ kavramı, aslında hayatlarımızda yeni var olmaya başlayan bir kavram değil. Ancak, geliştirilme sürecinin hiçbir zaman sonu gelmeyecek ve 2019 yılının yapay zekâ odağında geçecek bir yıl olması bekleniyor. En temel bilgisayar donanımlarından, akıllı telefonların yonga setlerine kadar; hemen hemen her teknolojide yapay zekâ katkısının artarak devam ettiğini göreceğiz. Akıllı ev aletleri, akıllı beyaz eşyalar ve yapay zekâ içeren aplikasyonların bu yıl daha da artması bekleniyor. Makinelerin ortamı ya da durumu analiz edebilmesi ve bulguları sonucunda çıkarımlar yaparak sonuca ulaşabilmeleri, tüm teknoloji geliştiricilerinin ortak hedefi olmuş durumunda.
Yapay zekânın sebep olabileceklerine ilişkin çekilen filmler, makinelerin kontrolü ele geçirmesi ve insanlığın sonu teorilerini eminim hayatınızda en az bir kere duymuşsunuzdur. Bu konuda yapılan akademik çalışmalara göz atmanın ve komplo teorilerini okumanın keyifli olduğunu söylemeliyim. Peki, bunlar gerçekçi mi? Henüz bir karar vermek için son derece erken görünüyor. Yorum sizin…
Otonom Sistemler
Otonom sistemler, aslında yapay zekânın gelişmesine doğrudan bağlı bir konudur. Üretim teknolojileri, otomobiller, raylı sistemler, savaş teknolojileri ve daha pek çok alanda insanların “işletici” rolünden çıkması ve makinaların kendi alanlarında bağımsız bir şekilde görev yapabilmesi hedefleniyor. Fabrikalar, kurdukları otonom sistemlerle üretim ve depolamada insan ihtiyacını her geçen gün daha da azaltıyorlar. Çok kısa bir zaman önce Tesla, mevcut otonom sürüş özelliklerini geliştirmek için yeni bir nöral bilgisayarı duyurdu ve test süreçlerine başladı. Raylı sistemlerde, sürücüsüz metrolar işletilmeye başlandı ve dahası da gelecek… 2019 yılında yapay zekâya paralel ilerleyecek kavramlarından birisi de, hiç şüphesiz ki otonom sistemler olacaktır.
5G Bağlantı
Daha 4,5G’ye geçemeden 5G mi? Evet, 2019 yılında gerçekleşmesi beklenen ve doğrudan son kullanıcıyı ilgilendirecek en önemli gelişmelerin arasında, hiç kuşkusuz ki 5G teknolojisi yer alıyor. Şu anda modemlerin kablosuz platformda kullandıkları bu teknolojinin, 2019 yılında mobil bağlantılara taşınması hedefleniyor. Hâlihazırda akıllı telefon üreticileri, 5G desteği sunacak modeller üstünde çalışmalarını sürdürüyor. AT&T ve Verizon gibi şirketler, küçük çaplı 5G network sistemlerinin testlerini yürütüyorlar.
Hemen herkes, bu teknolojinin kısa sürede kullanıma hazır hale gelmesini bekliyor. 5G altyapısının sunacaklarına dair yıl boyunca konuşacak çok vaktimiz olacağı için, şimdilik değinmiyorum. Ülkemizde de 5G konusunda Ar-Ge sürecinin devam ettiğini biliyoruz, fakat bu sürecin hangi aşamada olduğuna ilişkin henüz bilgi bulunmuyor. Yurt dışından gelecek her türlü somut verinin, ülkemizde bir kamuoyu oluşturacağını ve her geçen gün 5G’nin bilinirliğinin artacağını (dolayısıyla da talebin oluşacağını) düşünüyorum.
Elektrik Enerjisi
2019’un teknolojilerinden bahsederken, bu teknolojilere hayat verecek enerjiden; elektrikten bahsetmemek olmazdı doğrusu. Elbette elektriği yeniden bulmayacağız, fakat elektrik enerjisinin bu yıl etkinliğini daha da artacağını söyleyebiliriz. Fosil yakıtların kullanımının terk edilmeye başlanması, alternatif çözüm olarak elektriği ön plana çıkarıyor. Elektrikli otomobiller ve motosikletler, bireysel kullanımdaki paylarını her geçen gün arttırıyor. Elektrikli otobüsler, toplu taşıma sistemlerinde yaygınlaşıyor. Hatta bahçenizin çimlerini biçerken bataryasındaki elektrikten faydalanan çim biçme makinalarının, benzinli seleflerinin yerine geçtiğini görüyoruz.
Bütün bu gelişmeler, bazı problemleri de beraberinde getiriyor elbette. Öncelikle batarya teknolojilerinin fazla gelişmemesi, başta akıllı telefon üreticileri olmak üzere pek çok sektör için ciddi bir engel teşkil ediyor. Bataryalardaki kayıp güç faktörünün düşürülmesi, daha hızlı şarj edilme ve güvenlik konularında, 2019 yılının bataryalar için yeniliklerle geçeceğine eminiz. Elektrikli taşıtlar için 2019 yılında hızlı şarj istasyonlarının çok ciddi ölçüde yaygınlaşacağı, otomotiv üreticileri tarafından duyuruluyor. Hâlihazırda özel iştirakler de ülkemiz için hızlı şarj istasyonu kurulumlarını sürdürüyorlar.
Önünde sonunda yüzleşeceğimiz iki gerçek görüyorum: Bunlardan ilki; elektrik üretimi ihtiyacımızın artmasıdır. Dolayısıyla, elektrik üretimine ilişkin yeni nesil çözümlere insanların yöneleceğini düşünüyorum. Doğa tahribatını minimuma indirerek, maksimum enerji üretmeyi sağlayacak çözümlere insanlığın ağırlık vereceği kanaatindeyim. İkinci husus; elbette şehirlerimizin elektrik altyapıları… Bu konu çok dikkate alınmıyor ancak, son derece acil olarak yetkili kurumlarımızın bu soruna el atması gerektiği fikrindeyim. Mahalle trafolarının son birkaç yıldır bozulma sıklıklarının arttığını, elektrik kesintilerinin çoğaldığını fark ettiniz mi? Bunun nedeni, artan elektrik ihtiyacına rağmen taşıyıcı elektrik altyapı sistemlerinin cevap verememesidir. Yüksek gerilim hatlarından mahalle trafolarına, oradan bina kofralarına ve hatta dairelerimizdeki elektrik sigortalarına kadar çok ciddi bir elektrik altyapısı değişimine ihtiyaç duyuyoruz. Daha güvenli, daha dayanıklı ve uzun yıllar boyu artacak elektrik yükünü taşıyabilecek yepyeni bir altyapıya ihtiyacımız olacak.
AR (Augmented Reality / Artırılmış Gerçeklik) Uygulamaları
2019 yılında hayatımızı kolaylaştıracak önemli konulardan bir tanesi, AR uygulamaları olarak görülüyor. Basitçe anlatmak gerekirse AR; gerçek dünyada var olan görüntü, ses ve hareketlerin, bilgisayar ortamına aktarılması ve görüntü işleme / ses işleme vb. birimleri tarafından sanallaştırılması işidir. Peki, bu niçin önemli?
Öncelikle AR uygulamalarının, eğitimde tam bir devrim yaratması bekleniyor. Ders kitaplarının dijitalleşmesiyle beraber, görüntülerin AR uygulamalarıyla hayata geçirilmesi hedefleniyor. Bir yanardağın patlamasını anlatan bir kitap, bu patlamayı AR uygulamasında simüle edebilecektir. Kimya formüllerin öğrenilmesi sırasında öğrenci, yalnızca dokunarak iki oksijen ve bir hidrojen atomunu yan yana getirerek onun H2O, yani suyu oluşturduğunu gözlemleyebilecektir. Tıpta, kadavralar dışında yine AR teknolojisi sayesinde ameliyat simülasyonlarının yapılabilmesi hedefleniyor.
AR teknolojisi şu anda iPhone’larda yer alan animoji ya da ortamlara yerleştirilen objelerle oynanan basit oyunlardan ibaret gibi görülse de, AR uygulamalarının pek yakında vazgeçilmez meyvelerini hep beraber toplayacağız.
