Başlıktan da anlaşılacağı üzere, oyun konsollarının 40 yıldan fazla süren bir tarihi var. 1967 yılında başlayan serüven, 8. nesil konsolların gelmesi ile devam ediyor. Dünya tarihi için çok uzun olmayan ama teknolojinin gelişimi içinde son derece uzun bir sürece denk geliyor. İlk olarak bir osiloskop ile başlayan oyun serüveni, bugün VR gözlükleri sayesinde sanal ortamlarda geçiyor.
“1967 yılında başladı” demiştik. Elbette bu tarihten önce yapılan başka çalışmalar da oldu. Ancak ilk çalışmayı 1972 yılında Ralph Baer tamamlayarak, evlerimize giren ilk ticari oyun konsolunu pazara sundu. O kadar çok bekleniyormuş ki 100bin adetten fazla satıldı. O dönem için henüz hiç piyasası olmayan bir sektörde çok büyük bir başarı elde etmişti. Kendisi ve sadece iki teknisyenle birlikte ortaya çıkardığı bu ürünün adı Magnavox Odyssey idi.
Sadece Pong adı ile bilinen bir tenis oyunu bulunuyordu içinde. Ancak sadece bu oyunla sınırlı kalmaması için harika bir de yöntem geliştirmişlerdi. Asetat kağıtlarına çizilen çeşitli fonları televizyonunuza yapıştırarak farklı oyunlar da oynayabiliyordunuz. Mesela Amerika Futbolu. Son derece basit bir elektronik sistemle kurulmuş olan cihaz, bugünün konsollarına yol açtı.
Magnavox’un başarısı göz ardı edilebilecek türden değildi. Bunu gören diğer firmalar da çok hızlı bir şekilde sektöre adım attılar. Atari, bu alanda en büyük pastaya sahip olan firmalardan biri oldu. Atari Pong ve Ultra Pong gibi cihazları sayesinde epey bir süre pazarı domine etti. Elbette bunda ürettiği cihazların kontrol kolaylığı da bulunuyordu. Ancak bu alandaki tek oyuncu Atari firması değildi. Mattel, Intellivision, Coleco gibi ülkemizde çok da adı duyulmayan üreticiler, kendi ürünlerini piyasaya sunabilmek için çalışıyorlardı. Bunun sonucunda ise ikinci jenerasyon doğmuş oldu.
İkinci jenerasyonda daha komplike ve yüklenebilir oyunlar ile karşılaştık. Oyunlar kartuşlar aracılığı ile cihazlara yüklenebiliyordu. Ancak burada bir sorun ortaya çıkmaya başladı. O da kartuşların ülkeden ülkeye gezebilmesi, ikinci ellerinin oluşmaya başlaması, üretici firmaları zora sokuyordu. Yüksek üretim maliyetleri sebebi ile çok sayıda oyun satmazlarsa konsolları karlı hale geçemiyordu. Gerçi bu problemi bir sonraki nesilde çözeceklerdi.
İkinci dönemin en önemli oyunlarında biri olup hala da çok seveni olan Mario bu yıllarda çıktı. Fenomen olan yapım sadece oyunları ile değil, yastık, bardan hatta saat gibi yan ürünleri ile adından çok söz ettirdi.
Ülkemizde çok bilinen Atari 2600’ün de Türkiye’de satılması bu döneme denk geliyor. 70’li yılların sonunda çok sayıda olmasa da belli bir kitlenin evine girmeye başladı. Hatta Atari cihazları günlük olarak kiralayan firmalar bile türedi. Elbette yüksek kar marjı bırakan bir işti. Bu süreçte ilerlerken ilk en bilgisayarları da ortaya çıkmaya başlamıştı. Atari’nin çok duyulmayan klavyeli 400 modelini piyasaya sunduğu sıralarda ortaya çıkan Sinclari ZX Spectrum gibi cihazlar, evlere giriyordu. O dönemde daha çok İngiltere’den gelenlerin getirdiği bu ürün, yüksek grafik ve ses kalitesi sebebi ile kısa sürede tutulmuştu. Yine de ülkemizde çok fazla eve girememişti. Oldukça pahalı idi.
Yine de imdadımıza üreticiler yetişmişti. Nintendo ve Sega gibi firmalar çığır açacak yeni ürünlerini pazara sundular. Ülkemizde de çok sevilerek oynanan NES bu dönemde ortaya çıktı. Ardından gelen Sega’nın ürünleri, özellikle Atari salonu olarak tabir ettiğimiz yerlerde, çok ilgi gördü. Bu teknolojinin gidişini de değiştirmişti. Artık üreticiler sadece cihaz değil, aynı zamanda yan ürünlerini de piyasaya sunarak çok ciddi karlar elde ediyorlardı. Power Glove ve Rob gibi aksesuarlar bu dönemde çıktı. Elbette bir süre sonra bu iyiden iyiye evin içinde cihaz karmaşasına sebep olmaya başlamıştı. Salonun birçok noktasında yayılı duran bu cihazlar, özellikle ebeveynlerin korkulu rüyası olmaya başlamıştı.
Ancak bunu takip eden süreçte, 80’li yılların ortalarında, Commodore 64 ve Atari 800 XL gibi cihazların satılmaya başlaması ile yaygın bir şekilde evlere girdi. Bu cihazların oyunlarının çok fazla ve kolay ulaşılabilir olması, satışındaki en önemli destek noktalarından biri oldu.
Yazı dizimizin bir sonraki bölümünde Commodore 64 ile ortaya çıkan karmaşa ve sektörü yönünü tamamen değiştiren Playstation’u anlatacağım.
